İstanbul'da doğdu. İzmir Amerikan Kız Lisesi ve Paris Yüksek Gazetecilik Okulu'nu bitirdi. Sorbonne Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tiyatro Araştırmaları Bölümüne devam etti. 1968-2001 yıllarında Milliyet Gazetesi'nde çalıştı. 1972'de arkadaşlarıyla birlikte Milliyet Sanat Dergisi'ni kurdu yönetti. Türkiye Tiyatro Eleştirmenleri (TEB), KA-DER , WINPEACE, Nazım Hikmet Kültür Sanat Vakfı kurucularından. Birçok kitabı arasında "Leyla Gencer:Tutkunun Romanı" İngilizce, Fransızca ve İtalyanca yayınlandı. 2001'den bu yana Cumhuriyet Gazetesinde yazar.
23 Nisan 2021
Sevgili ve Sayın PEN Üyeleri,
Nisan Mektubunu çok gecikmeli yazıyorum. Bir yandan aile içi sağlık sorunlarıyla boğuşurken, bir yandan da ülkenin ve milletinin içinde debelendiği toplumsal depresyonda buluverdim kendimi. Ama merak etmeyin, bu da geçecek.
Mart ayında her yıl PEN olarak verdiğimiz iki ödülümüzden ilkini “2021 Duygu Asena Ödülünü” Sayın Prof. Ayşe Buğra’ya; bir diğerini “2021 Şiir Onur Ödülünü” Erdal Alova’ya sunmamız taktirle, sevinçle karşılandı. Geniş ve çok yönlü bir katılımcı profiliyle her iki ödül törenini de çevrimiçi olarak gerçekleştirdik. Eğer içinizde hala izlememiş olanınız varsa, Web sitemize girip izleyebilirsiniz. (http://www.pen.org.tr)
Nisan ayı PEN açısından değilse de, Türkiye açısından yine oldukça hareketli geçti. Bir kere Corona salgınında ülkemiz daha Nisanın ilk haftasından başlayarak rekor kırmaya başladı. Hindistan ve Brezilya ile birlikte dünyadaki hem vaka hem gündelik ölüm sayısında ilk üçe girmeyi başardık. Bütün Nisan ayı boyunca Hükümet “kapanma” ya da önlem alma yerine, patates soğan dağıtma törenleriyle, “128 Milyar Dolar Nerede” Afişlerini indirmekle seferber oldu. Emniyet güçleri,, itfaiye, vinç teşkilatlarından Valiliklere, TRT’ye, her kuruma bu seferberlikte irili ufaklı roller düştü…
“Halka, garibana her şey yasak, imamlara, cemaatlere, iktidardakilere her şey mubah” ilkesi Nisan ayında da dur durak bilmedi. Martın son haftasındaki Lebalep dolu kongreleri, Nisan ayında lebalep dolu cenaze merasimleri de izledi. Ve Millet ana babasının cenazesine gidemezken, riyakarlık bir kez daha tavan yaptı. Bugün 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramını kutlamak yasak… Ama Camiye Cuma Namazına gitmek serbest…
Nisan ayındaki tüm rezillikleri burada sıralamam gereksiz, PEN haberlerine geçiyorum…
Uluslararası PEN’in odağında elbet yine de Türkiye vardı. Çeşitli ülkelerin PEN Merkezleri, özellikle şu üç konu üzerinde çeşitli görüş, rapor ve tepkilerini yayınladılar: Hapisteki gazeteci ve yazarlar…Boğaziçi Üniversitesinde Öğretim ve Öğrencilerin direnişi… Bir de Türkiye’deki tek adam yönetiminin “İstanbul Sözleşmesi”nden çekilme kararı…
Düşünce ve İfade özgürlüğünde hala en kötü durumdaki ülkelerden biri olmayı sürdürüyoruz.
Nisan Ayı Kitabı olarak Füruzan’ın 50 Yaşını kutlayan “Parasız Yatılı” kitabını seçtik. Hiç unutmuyorum 1971’de Yayınlanan “Parasız Yatılı”, 1972 Sait Faik Armağanı kazandığında ödüle ilkler damgasını vurmuştu: “İlkokul Mezunu”…”Yarışmaya ilk kez katılmış”…”Yarışmayı kazanan ilk kadın yazar”… “İlk eseriyle bu yarışmayı kazanmayı başaran ilk sanatçı”… Bu ilk kitabıyla Füruzan tüm kalıpları yıkıyor, kuralları bozuyor, kendine özgü dilini, rengini, ritmini, kurgusunu yaratıyordu. Tüm eleştirmenler bu özgünlüğün altını çiziyordu. Özgünlüğü sadece dilinden, ritminden, duyarlığından değil, ayni zamanda ele aldığı konulardan ve sınıfsal bakış açısından da geliyordu. Bir de ayrıntılara gösterdiği özenden; adeta fotoğraf çekiyor, resimleri boyuyordu sözcüklerle… Ama en çok , en çok sahiciliğinden güç alıyordu… 50 Yıldır hiç eskimedi, hiç eksilmedi Füruzan! (Gerekçemizi sitemizde okuyabilirsiniz.)
21 Nisan Ahmet Arif’in doğum günü (21 nisan 1927), ama ayni zamanda Aşık İhsani’nin ölüm yıldönümüydü (21 nisan 2009) PEN Diyarbakır temsilcimiz Şeyhmus Diken ve çeşitli yazarların katılımıyla Diyarbakır’da iki şair ozan için anma yapıldı.
Bu yıl 23 Nisan için bir kutlama mesajı yayınlamayı düşünmüyorduk doğrusu. Ama gelin görün ki “Nutuk”un yasaklanması, üstelik Mustafa Bakkal adlı bir İlçe Milli Eğitim Müdürü tarafından yasaklanması bizi kararımızdan döndürdü! Yasak gerekçesi ise tüyler ürperticiydi! Yasak kararına, “Osmanlı Padişahı Vahdettin'e yönelik,”‘soysuzlaşmış,” ve dönemin Osmanlı hükümetine yönelik, ‘Aciz, haysiyetsiz ve korkak' ifadeleri kullanılması” ve Atatürk'ün kötü örnek olduğu gibi gerekçeler gösterildi. Arkadaşımız Haydar Ergülen’in yazdığı 23 Nisan mesajımızı da PEN Sitemizde bulacaksınız.
Sevgili ve Sayın PEN Üyeleri ,
Son bir ricamız, 2021 Yılı aidatlarınızı ve geçmiş yıllara ait borçlarınızı lütfen ödemeniz konusunda olacak. Borcunuzu öğrenmek için ikinci başkanımız Halil İbrahim Özcan’a başvurabilirsiniz. (Tel: 0532 741 56 51)
Sevgi ve Saygılarımla.
Zeynep Oral.
PEN YAZARLAR DERNEĞİ Başkan.