Dil ve edebiyat ürünleri, bireylerin, dil topluluklarının, tüm insanlığın kültürel deneyimlerini, türlü bilgileri, farklı yaşam tarzlarını içlerinde barındıran zengin kaynaklardır.

Diller, gelecek kuşaklara, insanlığın farklı dönemlerine ilişkin görüş, bilgi, gelenek ve tarihsel olaylarını aktarırlar. Dil, kültürel çeşitliliğin temel öğesidir.

Giderek az öğrenilen, konuşulmayan, üzerinde durulmayan dillerin, bu bakımdan kaybolmaya yüz tutmuş kültürel öğeler olduğunu unutmamalıyız. Sorumluluğumuz bu noktada başlamaktadır; dillere sahip çıkmak, korumak adına...

UNESCO’nun Kültürel Çeşitlilik Evrensel Bildirgesi’nde de belirtildiği üzere, kültür, toplumların maddi, manevi, zihinsel, edebi, sanatsal, duygusal, yaratıcı özellik ve eğilimlerinin, inanç sistemlerinin, kimlik arayışlarının, toplumsal uyum stratejilerinin, bilgi aktarım ve gelişimlerinin tümü olarak kabul edilmektedir.

1976-79 yılları arasında Uluslararası P.E.N. başkanlığını yapan Peru’lu yazar Mario Vargas Llosa, PEN’e bakış açısını şöyle dile getirmiştir: “Uluslararası P.E.N., farklı dilleri konuşan, farklı milliyetlere mensup ve farklı inançlara sahip yazarlar arasında sürekli bir köprü oluşturmayı bilen ender kurumlardan biridir.”

Uluslararası P.E.N.'in 1978 yılında kurulmuş olan “Çeviri ve Dil Hakları Komitesi”, dünya kültürleri arasında yitirilme tehlikesiyle karşı karşıya kalmış olan dilleri ayırım yapmaksızın savunmakta, onlara destek vermektedir.

PEN, sözkonusu dillerde yazılmış olan edebi eserlerin dünya dillerine çevrilmesini teşvik etmekte, dillerin haklarını korumakta, herkesin kendi dilini bireysel olarak ya da topluluğuyla paylaşarak kullanma hakkına sahip olduğunu vurgulamaktadır.

Çeviri ve Dil Hakları Komitesi'nin iki yönlü temel amacı vardır:

1) Dilleri korumak ve onlara destek vermek.

2)Çeviri projeleri hazırlamak. Komite bu amaçlar doğrultusunda çağdaş ve edebi metinlerin çok ya da az kullanılan tüm dillere çevrilmesine çaba göstermektedir. Komite, ülke ve ulusların edebiyatları arasında da köprüler oluşturmak ve barış düşüncesini geliştirerek yeryüzünde bunu pekiştirmek için üye PEN kuruluşlarını türlü edebiyat etkinliklerine özendirmektedir. Öte yandan, UNESCO'nun da Uluslararası P.E.N.'in bu etkinliklerine destek olduğu, arka çıktığı bilinen bir olgudur.

Bu nedenle çeviri, özellikle edebiyat çevirileri ve her türden yaratıcı ifadenin dile ilişkin temel bir araç olarak görülmesine olanak vermesi bakımından ele alınmalı, yaygınlaştırılmalıdır. Bu kapsamda çeviri tekniklerine ilişkin yol ve yöntemleri daha bilimsel olarak ele alınmalı, bunların önündeki soysal ve hukuksal engellerle diğer sorunlar da gözden geçirilmelidir.

CDHK Türkiye PEN Merkezi 2008 

 

ULUSLARARASI P.E.N. ÇEVİRİ VE DİL HAKLARI KOMİTESİ DIVERSITY-ÇEŞİTLİLİK WEB PROJESİ

Uluslararası Çeviri ve Dil Hakları Komitesi (Translation and Linguistic Rights Committee-TaLRC) tarafından, Makedonya PEN Merkezi bünyesinde, UNESCO-Uluslararası P.E.N. ve Makedonya Kültür Bakanlığının bir ortak çalışması olarak DIVERSITY WEB PROJESİ adında bir Web-sitesi kurulmuştur.

DIVERSITY WEB PROJESİ dünyada, dil, din, renk, politik eğilim gözetmeksizin, tüm yazarların eserlerine yer vermeyi amaçlamaktadır. Sözkonusu Web-Projesinin tanımı Uluslararası P.E.N. tarafından aşağıdaki şekilde yapılmıştır:

DIVERSITY (ÇEŞİTLİLİK) NEDİR?

Diversity (çeşitlilik) – Merkezi Londra’da bulunan Uluslararası P.E.N.’in, Çeviri ve Dil Hakları Komitesi (Translation and Linguistic Rights Committee-TaLRC) ile Makedonya PEN Merkezi’nin işbirliğiyle, Üsküp’te bulunan Makedonya PEN Merkezi’nin içinde bulunan Ofis’te kurulan çok dilli ve “Geniş Çaplı E-Koleksiyon”dur. (Mega-E-Collection)

Çağdaş ve yaşayan yazarları tanıtmayı amaçlar

Genç ve seçkin yazarları tanıtır

Bu projede yer alacak olan her eser en az üç dile çevrilir ve bu üç dilde yayınlanır: (1)Orijinal dilde, (2)P.E.N.in resmi dillerinden birinde (İngilizce, Fransızca ve İspanyolca), (3) Makedonca (TaLRC’ye ev sahipliği yapan Merkezin dili)

DIVERSITY (ÇEŞİTLİLİK) NEYİ YAYGINLAŞTIRMAKTADIR ?

DIVERSITY (ÇEŞİTLİLİK) aşağıda belirtilen konuları geliştirir ve yaygınlaştırır:

Çok değerli olan tüm küçük diller ve edebiyatları

Ayrım yapmaksızın bütün dillerde yazılan edebi metinleri

Irklarına, etnik kökenlerine, dilsel kararlılıklarına, dinsel inançlarına ve politik geçmişlerine bakılmaksızın, yaşayan tüm, çağdaş, yazarları

Kültürlerarası diyaloglar oluşturmayı

Kültürel farklılıkların ve diyalogların edebiyatlarını; bu edebiyatların etkin hale getirilmelerini

Geleneklerle yenilikler arasında kurulan diyalogları ve köprüleri

Dilsel ve kültürel mirasın, dünya mirası olarak görülmelerini; dilsel ve kültürel mirasın seçkin bir yere sahip olduklarını, dünyanın her yerinde bulunduklarını ve antropolojik açıdan değerli olduklarının kabul edilmesi gerekliliğini

UNESCO’nun temel hedefinin, dilsel, edebi, kültürel farklılıkları ve çeşitlilikleri korumak olduğunun bilinmesini

DIVERSITY (ÇEŞİTLİLİK) WEB PROJESİ NE ZAMAN KURULDU ?

Aralık 2002 de Pula’da kurulmasına karar verildi

2003 bahar aylarında, Üsküp’te Web tasarımı yapıldı. Sözkonusu

Web sitesi, bütün bu alt yapı hazırlandıktan sonra, sınırlardan arınmış olarak işlemeye başladı

DIVERSITY (ÇEŞİTLİLİK) WEB PROJESİ NELER SUNUYOR?

Diversity Web sitesi, Çeviri ve Dil Hakları Komitesinin projeleri, içerikleri, tarihleri ve yapılacak etkinlikler konusunda tüm PEN Merkezlerine ve dünya yazarlarına bilgi verir. Temel ve birincil amacı edebiyattır: Ancak, Diversity-Çeşitlilik veri tabanı, snırlardan ve sınırlamalardan özgürleştirilmiş olmak koşuluyla, yazarın ana dilinde yazılmış ve çevirileri yapılmış olan, edebiyat değeri taşıyan eserlere, e-yayın olarak (elektronik yayın) yer verir. Ayrıca yazarlar ve çevirmenlerle yapılacak olan anlaşmalara bağlı olarak çevirmenlerin ve yazarların haklarını göz önünde bulundurur ve korur.

Diversity’de yer alan başlıca edebiyat türleri şunlardır: Şiir, tiyatro, deneme. Diversity Projesinde romanlardan bölümlere de yer verilmektedir.

Bu site, yazar ve çevirmenlerin adlarının tanınmasını, eserlerine ulaşılmasını, okunmasını sağlar. Yazar ve çevirmenlerinin özgeçmişlerine ve fotoğraflarına ulaşılmasına ortam hazırlar. Yazarların kökenleri, dilleri, eserlerinin hangi dillere cevrildiği hakkında bilgi verir. Kısacası, okurlara, edebiyatseverlere bir çok dilde yazılmış edebi eserleri toplu olarak bulma, onları okuma olanağı sağlar. Okurların, farklı dillerde yazılmış edebiyat eserlerini okumaktan zevk almalarını sağlar.

DIVERSITY (ÇEŞİTLİLİK) İLETİŞİM AĞI NASIL BİR GÖRÜNTÜYE SAHİPTİR

104 ülkede 146 Merkez’den oluşan Uluslararası P.E.N.’in, şu anda, 42 Merkezi, TaLRC üyesidir. Her bir üye Merkez, Diversity Web Projesine bir danışman atayabilir. Sözkonusu danışman, belirli bir kültürel ve dilsel topluluğu ya da bölgeyi temsil eder. Diversity Web-sitesi içeriğinde eserleri yayınlanmaya değer yazarları ve eserlerini tavsiye eder. Saygın yazarlar, çevirmenler, eleştirmenler, Uluslararası P.E.N. ve PEN Merkezleri tarafından aday gösterilenler, Diversity Web Projesinin danışman takımında yer alabilirler.

Uluslararası P.E.N.in Çeviri ve Dil Hakları Komitesi’nin temel amacı yeryüzünde daha az konuşulmakta, daha az etkinliğe ve yaygınlığa sahip olan dillerden daha çok kullanılan, çeviri yapabilecek olan yetkin çevirmenlerden oluşan bir iletişim ağı oluşturmaktır. Komite dünya dillerinde yazılmış olan edebi metinlerin çevrilmesini, kültürel, dilsel ve sanatsal farklılıkları, çeşitlilikleri desteklemekte ve sürdürmektedir.

DIVERSITY (ÇEŞİTLİLİK) WEB-SİTESİNİN EDİTÖRLERİ KİMLERDİR

Çeşitli uluslardan üç yazar, sitenin editörlüğünü yapmaktadır

Ayrıca danışmanlar ekibi bulunmaktadır

DIVERSITY (ÇEŞİTLİLİK) MERKEZİ NEREDEDİR ?

Üsküp, Makedonya Makedonya PEN Merkezi’nin içinde bir ofisi bulunmaktadır

ADRES:

Translation and Linguistic Rights Committee-TaLRC

P.E.N. International Macedonian P.E.N. Merkezi

MKC, Dimitar Vlahov Quay bb 1000, Skopje, R. MACEDONIA

Tel./fax: +389 23 13 00 54

E-mail: diversity@diversity.org.mk

URL: www.diversity.org.mk