Belgrad'da düzenlenen 77.Kongre'nin resmî açılış töreni 13 Eylül akşamı yoğun bir çalışma günü sonunda yapıldı. Sabah aynı anda farklı salonda komite toplantıları gerçekleşti. Öğleden sonra ise bölge toplantıları vardı: PEN Avrupa Ağı süreci geliştirildi, PEN Balkan Ağı başlatıldı, PEN Afrika Ağı, PEN Asya-Pasifik Ağı ve PEN Ural-Altay Ağı çalışmaları yapıldı. 

Resmî açılış töreni 20.Yüzyıl Sırp edebiyatı konulu yarım saatlik film ile başladı. Filmde 1933'teki PEN kongresinden görüntüler özellikle ilgi çekti. Sırbistan PEN Başkanı Vida Ognjenovic, PEN Uluslararası Başkanı John Ralston Saul ve Sırbistan Cumhurbaşkanı Boris Tadic birer konuşma yaptı. Cumhurbaşkanı Tadic etnik kimliğe saygının barış için önemini vurguladı. Besteci Isidora Zebelyan'ın eserlerinden oluşan konser beğeniyle dinlendi. Savaş karşıtı dans tiyatrosu örneği sarsıcı bulundu: Vosijlav Voki Kostic'in yazdığı ve reji ile koreografisi Staşa Zurovac'a ait olan "Şarkı Söyleyen Kim?" adlı eser doksana yakın ülkeden gelen PEN üyeleri tarafından uzun süre alkışlandı.

14 Eylül günü PEN'in çok yönlü gelişmesine yönelik grup çalışmaları yapıldı, 250 yazar sorunları tartıştı, öneriler geliştirdi.

Uluslararası Yönetim Kurulu'nda iki dönem (6 yıl) görev yapan Cezayir PEN Başkanı Mohamed Magani'ye emekleri için teşekkür edildi.
Mohamed Magani'nin PEN Afrika Ağı'nın fikir babası ve öncüsü. Bağımsız Çin PEN Üyesi şair Yang Lian Uluslararası Yönetim Kurulu'na tekrar seçildi. Akşam programında edebiyat etkinliği vardı. Temsilciler Meclisi'nin 15 Eylül Perşembe günkü sabah oturumu
vefat eden PEN üyelerinin anılması ile başladı. Hulki Aktunç, Beki L. Bahar, Seyhan Erözçelik, Katalan PEN Üyesi Joan Triadu Font, Güney
Afrika PEN Üyesi Kader Asmal ve önceki PEN Uluslararası başkanlarından Francis King saygı duruşu ile anıldı.

"Ödüller" listesindeki isimler arasında ise Nevin Berktaş (PEN Duygu Asena Ödülü), Sait Maden (PEN Şiir Ödülü) ve Adnan Özyalçıner
(PEN Öykü Ödülü) yer alıyor. Uluslararası Yönetim Kurulu için bir kişi daha seçilmesi gerekiyordu. Fransa PEN Başkanı Sylvestre Glancier ile Mısır PEN Başkanı İkbal Baraka bir gönceki gün 37'şer oy alınca ikinci tur oylama yapıldı. İkinci turda iki aday da 36 oy aldı. Bu haber
hazırlanırken üçüncü tur hazırlığı yapılıyor. Uluslararası Yönetim Kurulu üyesi ve Kore PEN Başkanı Gilwon Lee, Kuzey Kore kökenli yazarların ayrı bir PEN Kulübü kurmak ihtiyacında olduğunu belirtti. Lee, "Kuzey Kore PEN Merkezi'nin kuruluş çalışmasının 2012 Seul Kongresi'nde tamamlanması dileğindeyiz," dedi.

Kadın Yazarlar Komitesi'nin raporu sunulurken, Türkiye'nin önde gelen insan hakları savunucularından yazar ve PEN üyesi Pınar Selek'in
durumuna dikkat çekildi. PEN Uluslararası Yönetimi ile bütün Temsilciler Meclisi Pınar Selek'in yanında olduklarını belirttiler.

Dinamik dünyada PEN'in daha dinamik bir etkileşim ile verimini arttırması bütün üyelerin ortak arzusu. Bu yönde hazırlanan yeni Uluslararası PEN web sitesi eleştiri ve önerilere açıldı. İsveç PEN'in "muhalif bloğu" ile Ürdün PEN'in "PEN-Diyalog" siteleri tanıtıldı.

Japonya PEN Başkanı Takashi Atoda, Türkiye PEN Yönetim Kurulu'nun kendisini Onur Üyesi seçmesini kıvançla karşıladığını belirterek
teşekkür etti.

Çeşitli PEN kulüplerine Onur Üyesi yapılmaları çağrısı ile dünyadan seçilen birkaç aydın arasında Türkiye PEN üyeleri Nedim Şener
ile Ahmet Şık da var.

Türkiye'de aralarında PEN üyeleri Muharrem Erbey ile Mustafa Balbay'ın da olduğu pek çok yazar, çevirmen, gazeteci ve yayıncının
tutuklu veya hükümlü olduğu, binlerce dava açıldığı, eserlerin kitaplaşamadan imha edildiği gibi olgular kongrede görüşülecek konular
arasında.

77. PEN Kongresi'nde, gerekli çalışmaların yanı sıra, edebiyat ile etkileşime önceki kongrelere göre daha çok yer verilmesi olumlu karşılanıyor. Ne de olsa PEN, dünya yazarlarının tanışma, sohbet, tartışma ve dayanışma alanı.


Tarık Günersel
PEN Uluslararası Yönetim Kurulu Üyesi ve PEN Türkiye Merkezi Başkanı