PEN Yazarlar Derneği 2015-16-17 Yönetim Kurulu Çalışma Raporu
16Ocak2018,Salı
Sevgili / Sayın PEN Üyeleri,
Son üç yıllık dönemde üyelerimizden Yaşar Kemal, Tahsin Yücel, Gülten Akın, Sennur Sezer, Muzaffer İzgü ve Üstün Akmen “Eserleriyle Yaşayanlar” arasına katıldılar; şükran, saygı ve sevgi ile anıyoruz, okuyoruz.
Geçen Olağan Genel Kurulumuz 17 Ocak 2015 günü İstanbul'da Maya - Cüneyt Türel Sahnesi’nde toplanmıştı. 6 Ocak 2018 Olağan Genel Kurulumuz için bu güzel ve anlamlı yeri yine sağlayan dostumuz Metin Deniz'e tekrar çok teşekkür ederiz.
Aşağıda üç yılın etkinliklerini özetlerken gördük ki edebiyattan çok düşünce ve ifade özgürlüğü sorunlarıyla cebelleşmişiz... Bundan sonraki dönemde bu durumun değişmesini umarak raporumuzu sunuyoruz...
2015
Seçimlerin ardından aynı gün ilk Yönetim Kurulu toplantımızı ve görev dağılımını yaptık: Zeynep Oral-Başkan, Halil İbrahim Özcan– İkinci Başkan, Tülin Dursun – Genel Sekreter, Tarık Günersel –Uluslararası İlişkiler Sekreteri, Zeynep Aliye – Sayman, Mario Levi - Üye, Haydar Ergülen - Üye. Genel Kurul’da desteklenen listemize göre Denetim Kurulu Ahmet Çakmak, Hakan İşcen, Turan Feyizoğlu’dan, disiplin kurulu niteliğindeki Onur Kurulu ise Adnan Özyalçıner, Deniz Kavukçuoğlu, İkna Sarıaslan’dan oluşuyordu. Son üç yıldır PEN Web sitesi editörlüğü görevini gönüllü sürdüren Nihat Ateş bizimle yine omuz omuza çalıştı. Yedek Yönetim Kurulu üyemiz Şen Çakır iki buçuk yıldır ofisteki emekleriyle derneğimizin temel güçleri arasında yer aldı. Hepsine tüm üyeler adına çok teşekkür ederiz.
Hapisteki Yazarlar Komitesi Başkanı Halil İbrahim Özcan, Kadın Yazarlar Komitesi Başkanı Yeşim Ağaoğlu, Çeviri ve Dil ve Hakları Komitesi Başkanı Suat Karantay, Barış için Yazarlar Komitesi Başkanı ise Işıl Özgentürk oldu.
Başkan Zeynep Oral Genel Kurul ertesi Londra'ya gittiğinde Uluslararası PEN ofisinde bir toplantıda yer aldı. Türkiye'deki düşünce ve ifade özgürlüğü konusunda soruları yanıtladı; ülkedeki son durum hakkında genel bir değerlendirme yapıldı.
2015 PEN Öykü Atölyesi yine Zeynep Aliye başkanlığında 14 Şubat-18 Nisan döneminde düzenlendi. Feridun Andaç, Akgün Akova, Tanju Akleman, Sadık Aslankara, Hikmet Altınkaynak, Haydar Ergülen, Mustafa Balel, Mehmet Zaman Saçlıoğlu, Adnan Binyazar ve Tarık Günersel son yıllarda öykü atölyesine katkıda bulundular.
Ankara'da Türkiye Yayıncılar Birliği ve AB'nin birlikte düzenlediği "Yayınlama Özgürlüğü Çalıştayı"na, PEN adına Ankara temsilcimiz Yaşar Seyman katıldı.
PEN Türkiye her yıl iki ödül veriyor: 7 Mart 'ta PEN Duygu Asena Ödülünü Latife Tekin ve Gümüşlük Akademisine sunduk; ödül töreni Gönül Ülkü- Gazanfer Özcan Tiyatrosu'ndaki (Şişli) yapıldı.
2015 PEN Şiir Ödülünü sunduğumuz Afşar Timuçin için Ödül Töreni 21 Mart Dünya Şiir Günü’nde Ortaköy Afife Jale Tiyatrosu'nda düzenledik.
Ayın Kitabı: Yönetim Kurulu olarak her ay, ülke gündemine uygun bir kitaba dikkat çekmek için "ayın kitabı" uygulamasını başlatmıştık. Yönetim kurulu temsilciler ile komite başkanlarımızdan kitap seçmeme ilkemiz var.
2015'de büyük kaybımız Yaşar Kemal'in aramızdan ayrılması oldu. Türk PEN Kulübü 1950’de Halide Edip Adıvar’ın öncü başkanlığında kurulmuş, Tahsin Yücel başkanken 12 Eylül 1980 darbesi üzerine kapanmıştı. Sekiz yıllık aradan sonra PEN Yazarlar Derneği Yaşar Kemal'in kurucu başkanlığında can buldu. Yaşar Kemal’i uğurladığımız gün ne çok sevildiğine bir kez daha tanık olduk; tüm eserlerini "Ayın Kitabı" ilan ettik. Lütfi Kırdar'da tören hazırlama görevini, Sevgili eşi Ayşe Semiha Baban, Zülfü Livaneli, Nebil Özgentürk'le birlikte başkanımız Zeynep Oral'a verdi.
Yıl boyunca belirlediğimiz ayın kitapları şöyleydi: *Can Dündar'ın Hamdi Gezmiş'in anılarını, belgeleri içeren "Abim Deniz" (Can) Emin Karaca'nın "Mistik, romantik, ağır mahkum ve göçmen şair Nazım Hikmet" (Kafekültür) *Aziz Nesin, Melih Cevdet Anday ve Haldun Taner'in 100. yaşları olduğu için yıl boyunca onların tüm kitaplarını seçtik... Hem Yönetim Kurulu olarak hem de üyelerimizle onların 100 yaş kutlamalarına törenlerine etkinliklerine katıldık. *Nobel Edebiyat Ödüllü Günter Grass 87 yaşında, Uruguaylı yazar Eduardo Galeano 74 yaşında “Eserleriyle Yaşayanlar” arasına katıldı. Bu iki yazarın da tüm kitaplarını seçtik. *Haziran Kitabı olarak Can Dündar'ın tüm kitapları;. * Enis Batur ile Yiğit Bener'in "Simültane Cinnet" adlı kitabı (Sel Yayınları) *Sennur Sezer'in tüm kitapları; *Dikmen Gürün'ün yazdığı "Tiyatro Benim Hayatım - Yıldız Kenter'in Hayat Hikayesi" (Yapı Kredi Yayınları) ; * 750. doğum yıldönümünde Dante'yi Türkçeye şiir olarak Rekin Teksoy tarafından çevrilen ve Oğlak Yayınevi'nce yayınlanan “İlahî Komedya” destanını seçerek andık.
Yönetim Kurulumuz en çok mesaiyi yıl boyunca ayırım gözetmeksizin yazar ve gazeteci duruşmalarını izlemeye verdi. Özellikle aynı zamanda Hapisteki Yazarlar Komitesi Başkanımız olan Halil İbrahim Özcan duruşmalarda odaklandı. Uluslararası PEN'le birlikte tüm yazar davalarının takipçisi olduk. Can Dündar ve Çiğdem Toker'in duruşmalarını izledik. Ardından Uluslararası PEN Can Dündar'a destek kampanyası başlattı.
Yenikapı sahil şeridinde 1994 yılında Metin Yurdanur'un yaptığı "Anadolu'yu seyreden Yaşar Kemal" heykeli yok ediliyordu. Türkiye Yazarlar Sendikası Yönetimi ziyarete geldi birlikte "Vandallığa dur" demeye karar verdik. Beş kuruluş (BESAM, Heykeltıraşlar Derneği, Türkiye Yazarlar Sendikası, Türkiye Yayıncılar Birliği ve Uluslararası Plastik Sanatlar Derneği, PEN Yazarlar Derneği,) tüm üyelerimize bir çağrıda bulunduk. 11 Mart 'ta Yenikapı'da buluşup Yaşar Kemal'e yürüdük. Nâzım Hikmet Kültür ve Sanat Vakfı'nın verdiği büyük desteği unutmayacağız. Yaşar Kemal'in heykeli onarıldı, yeni yerine taşınmış olarak çiçekler arasından Anadolu'yu seyrediyor. Heykeltıraş Metin Yurdanur dayanışma için PEN’e teşekkür etti.
PEN olarak Bursa TÜYAP Kitap Fuarında Haldun Taner Paneli düzenledik.
Antalya'daki Yaşar Kemal Konferansına İkinci Başkanımız Halil İbrahim Özcan katıldı.
Nisan ayında TÜYAP İzmir Fuarı vardı. Bu kez dikkatler ve yoğunluk 100 yaşını kutlayan Aziz Nesin üzerineydi.
1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü için kardeş kuruluşlarla işbirliği içinde olmak hepimizi güçlendirmiştir: PEN, Türkiye Yazarlar Sendikası (TYS) ve Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS) bir araya gelip kolları sıvadık. 1 Mayıs günü yine de tüm yasaklara, baskıya, şiddete karşın, önce Beşiktaş'a, sonra Taksim'e çıkmayı başaran İkinci Başkanımız Halil İbrahim Özcan hepimiz adına bir karanfili Atatürk anıtına bıraktı.
Mayıs başında Slovenya'nın Bled kentinde Uluslararası PEN "Barış İçin Yazarlar Komitesi" ile Slovenya PEN'inin ortak düzenlediği üç günlük bir konferans vardı. Bu konferansa ricamız üzerine Ayşe Kulin kendi olanaklarıyla Konferansa katıldı, bildiri sundu. Gezi Olaylarına odaklanan bildirisi toplantının en umutlu bildirisi olarak nitelendirildi. Katılımı için çok teşekkür ederiz.
Uluslararası PEN Yeni Sesler yarışması düzenlendi. Zeynep Aliye, Tülin Dursun, Hikmet Altınkaynak, Yeşim Ağaoğlu ve Tarık Günersel 'den oluşan seçiciler kurulu başvuruları inceledi. Ve Görkem Evci’nin "ÖYKÜ KUYUSU" ile Büşra Özcan’ın "AD" öyküleri seçilip çevrilerek uluslararası jüriye yarışmaya iletildi.
Daha sonra üyemiz olan Kemal Kocatürk’ün hazırlayıp yönettiği ve oynadığı Can adlı oyun Edirne’de yasaklanmasına tepki gösterdik...
Mayısta on gazeteci yazara terör övgüsü suçlaması yapılması; Şair Nihat Behram’a bir yazısı nedeniyle mahkumiyet kararı verilmesi; gazetecilik görevini yerine getiren Cumhuriyet ve Hürriyet gazetelerine baskı ve tehditlerin sürdürülmesi, soruşturmalar açılması birbirini izledi. Dernek olarak bu ve benzeri saldırıları kınadık. Bunlara ilişkin kamuoyuna açıklamalarda bulunduk. RTÜK ile Yüksek Seçim Kurulu’nu Anayasal ilkeleri göz önüne almaya ve göreve çağırdık.
Hemen ardından PEN Türkiye, PEN İngiltere ve Uluslararası PEN üyemiz Can Dündar'ın Erdoğan tarafından tehdit edilerek mahkemeye verilmesini kınadı. Uluslararası PEN , Adalet Bakanlığını bu ve benzer davaların geri çekmeye davet etti.
Mayıs ayının son günlerinde PEN Hapisteki Yazarlar Komitesi'nin Amsterdam'da düzenlediği üç günlük konferansa PEN Türkiye adına Eugene Schoulgin katıldı. Norveç PEN üyesi yazar, bizim de onur üyemiz.
28-31 Mayıs tarihlerinde Eskişehir Tepebaşı Belediyesi tarafından düzenlenen 5. Uluslararası Eskişehir Şiir Buluşması'na PEN Türkiye olarak destek verdik. Direktörlüğünü yönetim kurulu üyemiz Haydar Ergülen’in yaptığı 5. Uluslararası Eskişehir Şiir Buluşması’na ülkemizden ve Danimarka, Fransa, İskoçya, Lüksemburg, Macaristan’dan şairler katıldı. Bu yılki Onur Konuğu şair- çevirmen Eray Canberk'ti.
Esperanto PEN Merkezi'nin kurucularından Giorgio Silfer ile Perla Martinelli Mayıs sonunda İstanbul'daydılar. Tarık Günersel Tarihçi Kitabevi'nde Esperanto dili, tarihi ve edebiyatı üzerine söyleşi yaptı.
İlk TÜYAP Karadeniz Kitap Fuarı 18-24 Mayıs'ta Samsun'da gerçekleşti. Derneğimiz adına Yönetim Kurulu üyemiz Zeynep Aliye gözlemci olarak katıldı.
Mayısta çağrıda bulunduk, yabancı dil (özellikle İngilizce, Fransızca, Almanca, İspanyolca) bilen üyelerimizden PEN Türkiye'yi temsilen kimi toplantılara katılan olabilir mi diye; olumlu yanıt veren Ayşe Kilimci, Cüneyt Ayral, Muhammet Güzel, Setenay Özbek ve Petek Demir'e çok teşekkür ederiz.
Türkiye Yayıncılar Birliği "Düşünce ve İfade Özgürlüğü Ödülleri” törenine katıldık.
4 Ağustos günü PEN Türkiye Yönetim Kurulu adına "PEN Türkiye'den Meclis Göreve Çağrısı: Ülkeyi Yönetenleri Barış Dilini Kullanmaya çağırıyoruz." başlıklı bir açıklama yayınlayıp, Meclise bir çağrıda bulunduk. Daha önce İŞİD'in üstlendiği 20 Temmuzdaki Suruç Katliamını da aynı gün kınamıştık.
Galler -PEN Merkezi Yönetim Kurulu Üyesi yazar, çevirmen Caroline Stockford; Bangladeş'ten yazar, yönetmen, belgeselci Shahriar Kebir; Slovak Bağımsız Yazarlar Birliği Başkanı Milan Richter merkezimizi ziyaret eden ziyaretçiler arasındaydı.
Merkezimizde sekreter olarak çalışan Songül Erdoğan Temmuz'da ayrıldı. Bu yakıcı yaz aylarında imdadımıza üyemiz şair ve ressam Şen Çakır arkadaşımız yetişti. İki buçuk yıldır kendini PEN’e adayanlar arasında yer alan Şen Çakır dostumuza tüm üyeler adına teşekkürümüz sonsuz. Songül Erdoğan’ın yol açtığı mali zararı Genel Sekreterimiz Tülin Dursun bir kez daha özveri ile davranarak kapattı; Tülin Dursun’a tüm üyeler adına çok teşekkür ederiz.
Ekim başında Ankara’da Barış Mitingine alçakça bir saldırı oldu. Yönetim kurulu olarak tepkimizi kamuoyuna duyurduk.
Kanada’nın Quebec bölgesinde düzenlenen Uluslararası PEN Kongresine Zeynep Oral, Halil İbrahim Özcan ve Tülin Dursun katıldı. 15 Ekim'de PEN Başkanlık seçiminde Almanya, İngiltere ve İtalya PEN Merkezleri başkan Zeynep Oral'ı aday göstermişlerdi. Üç aday arasından Amerikalı- Meksikalı Jennifer Clement ilk kadın Uluslararası Başkan seçildi. Kutladık; olumlu bir güçbirliği ile çalışmaya başladık.
TÜYAP İstanbul Kitap Fuarı’nda "Rüştü Onur ve Döneminden kalan Şiirin Yansımaları" başlıklı panelimiz vardı: Yöneten:Halil İbrahim Özcan. Konuşmacılar: İbrahim Tığ, Oğuz Özdem, Zeynep Aliye... TÜYAP Genel Koordinatörü ve Onur Kurulu üyemiz Deniz Kavukçuoğlu ile ekibine PEN’e yıllardır verdikleri destek için bu vesile ile çok teşekkür ederiz.
Saymanımız Zeynep Aliye’nin yönetimindeki PEN Öykü Atölyesi 5 Aralık 2015 - 6 Şubat 2016 tarihleri arasında gerçekleşti.
Can Dündar ile Erdem Gül gazetecilik yaptıkları, sorumluluklarını yerine getirdikleri için 27 gündür Silivri Hapishanesinde, tecritteydiler; PEN Türkiye de dahil olmak üzere hiç bir kuruluşla görüştürülmelerine izin verilmiyordu. Üç kuruluş, Türkiye Yazarlar Sendikası, Sanatçılar Girişimi ve PEN Türkiye, 30 Aralık Çarşamba günü saat 12:00'de Silivri Cezaevi önünde "Umut Nöbetini" devraldık. Sadece Can ile Erdem için değil, tutuklu tüm gazeteci ve yazarlar için de...
Silivri'den yolladığımız mesaj, Uluslararası PEN aracılığıyla dünyanın her yerinde yankılandı.
Üyemiz Yasemin Arpa’nın girişimi üzerine Beşiktaş Belediyesi’nin desteğiyle düzenlenen ve TYS ile birlikte omur verdiğimiz Dağlarca Şiir Ödülü’nü kazanan Şükrü Erbaş ve Ömer Erdem’e ödülleri 26 Aralık Cumartesi Fulya Sanat Merkezi’ndeki törende sunuldu. Jüri Ataol Behramoğlu, Doğan Hızlan, Enver Ercan, Ertan Mısırlı, Haydar Ergülen, Sennur Sezer ve Tarık Günersel’den oluşuyordu. Şükrü Erbaş “Pervane”, Ömer Erdem ise “Pas” ile ödüle değer görüldü. Dilek Türker Dağlarca’dan şiirler seslendirdi, genç piyanist Utku Asan Chopin ile Fazıl Say’dan eserler yorumladı.
2016
Yardım kuruluşu Oxfam Novible ile Uluslararası PEN'in birlikte verdiği ifade özgürlüğü ödülü üyemiz Can Dündar' a verildi. Lahey'deki törene yazarın eşi Dilek Dündar katıldı.
13 Ocakta Suudi Arabistan'da idama mahkum edilen şair ressam Eşref Fayad için dünya çapında sürdürülen kampanyaya bir açıklamayla katıldık ve PEN Merkezimizde şiir okuyarak , dünyayı saran dayanışma zincirinin bir halkası olduk.
2016 PEN Şiir Ödülü' nün sahibi Güven Turan oldu. 2016 Şiir Bildirisini hazırladı.. Ödül Töreni 21 Mart 2016'da Şişli'de yeni açılan Nazım Hikmet Kültür ve Sanat Evi'nde gerçekleştirildi.
2016 PEN Duygu Asena Ödülü'nü ise 25. yılını kutlayan "Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi"ne sunduk. Ödül Töreni 11 Mart'ta Fransız Kültür Merkezi'nde yapıldı.
Ayrıca o gün Uluslararası PEN'den dostların katılımıyla "Canımı Yakma" adlı kitabımızın tanıtımını yaptık. Norveç PEN Merkezi’nin mali desteği ile Kırmızı Kedi Yayınevi'nden çıkan kitap Türkiye'den 25 kadın yazarın ; kadına yönelik şiddet çerçevesindeki öyküleri, yazıları yer alıyordu. Kitap çok geniş ilgi gördü. . Kırmızı Kedi Genel Yayın Yönetmeni ve üyemiz İlknur Özdemir’e çok teşekkür ederiz."
Halil İbrahim Özcan ve Tarık Günersel Diyarbakır'a giderek Diyarbakır Temsilcimiz Şeyhmus Diken, üyelerimiz Sedat Yurttaş ve Muharrem Erbey ile Kürt PEN Başkanı Şehmus Sefer ile görüştüler. Dönüşte izlenimlerini paylaştılar. Birkaç gün sonra Sivil Toplum Kuruluşunu barındıran yapı, yaşanan çatışmada , büyük zarar görmüş kullanılmaz hale geldi. Kürt PEN'ine dünya PEN'leriyle birlikte dayanışma mesajlarımızı yolladık. Özellikle bu konuyu ve daha birçok konuyu da konuşmak üzere Kültür Bakanı Mahir Ünal'dan randevu istedik. Hiç bir yanıt alamadık.
13 Mart Pazar bir bomba daha patladı, nice canlar yitti gitti, hepimiz tekrar sarsıldık, tepki yayınladık.
TÜYAP Bursa Kitap Fuarı’nda iki etkinliğimiz oldu: 26 Mart Cumartesi “Anıları Çoğalır Aramızda” konulu panelde Bahri Çokkardeş, İhsan Üren, Melih Elal, Metin Güven ve Yücel Balku anıldı; Tülin Dursun yönetti, Ceyhun Erim, Fehmi Enginalp, Hilmi Haşal ve Hüsam Kurt birer sunum yaptı. Aynı gün “Bursa Şiirleri” etkinliğimizi Halil İbrahim Özcan yönetti, Ceyhun Erim, Güney Özkılınç, Halime Yıldız, Hilmi Haşal, Muhsine Arda, Süreyya Akçay, Şaban Akbaba ve Yusuf Yağdıran şiirler paylaştı.
2016'da Ayın Kitabı seçimlerimizden bazıları şöyle: *Arif Keskiner ile Melih Güneş'in hazırladığı "Nazım'ın Evinde Vera'nın Sofrasında" kitabı (Mitos /Boyut Yayınları) *Yaşar Kemal üzerine araştırmacı, eleştirmen Feridun Andaç'ın yazdığı "Yaşar Kemal: Bir Ömür Edebiyat" adlı kitap (Eksik Kitap Yayınları) *Ölümünün 400. Yıldönümünde William Shakespeare'in tüm yapıtlarını seçtik. *Orhan Bursalı'nın yazdığı "Aziz Sancar ve Nobel'in Öyküsü" (Kırmızı Kedi Yayınları.) *500. Yıldönümünde Thomas More'un Ütopya’sı (Kaynak) * Prof. Dr. Halil İnalcık’ın tüm eserleri *Vedat Türkali’nin tüm eserleri *Aslı Erdoğan'ın tüm eserleri *Pınar Kür'ün "Sadık Bey" romanını (Can Yayınları) *Günışığı Kitaplığı'nın tüm çocuk kitapları
19 Nisan'da İzmir TÜYAP Kitap Fuarında "Çocuk Edebiyatı ve Çocuk Tiyatrosu" başlıklı panelimiz vardı: Konuşmacılar Tülin Dursun, Halil İbrahim Özcan, Ceren Olpak ve Arslan Sayman.
19 Nisan aynı zamanda üyemiz Duygu Asena'nın yaş günüydü. 19 Nisan’da Kadir Has Üniversitesi'nde bütün gün sürecek “Duygu Asena ile Düşünmek” başlıklı etkinliğe katıldık.; Başkanımız Zeynep Oral konuşma yaptı.
2016 Uluslararası PEN Yeni Sesler Ödülü yarışmasına hiç kitabı yayınlanmamış 19-29 yaşındakiler katılabiliyordu.. PEN Türkiye Jüri üyeleri ise Zeynep Aliye, Suat Karantay, Tülin Dursun, Hikmet Altınkaynak ve Tarık Günersel’di. Türkiye Jürimiz iletilen 59 öykü arasından “Kayıp" adlı öyküyü seçti. Yazarı Arif Aktaşlı İTÜ'de Mimarlık öğrenimi görüyor. Öykü T.Günersel trafından İngilizceye çevrildi, Türkçe aslı ile birlikte Uluslararası PEN Jürisine iletildi.
24 -25 Nisan günü Uluslararası PEN, Kürt PEN'i ve PEN -Türkiye Merkezi Diyarbakır'da Mitannia Regency Otel'de uluslararası bir Barış Buluşması gerçekleştirdi. "Barış, Hemen Şimdi" başlıklı toplantıya katılım ve ilgi çok büyüktü. İstanbul'dan konuşmacı olarak Can Dündar ve Fikret İlkiz, derneğimizi temsilen de Zeynep Oral ile Halil İbrahim Özcan katıldı. Yönetim Kurulu yedek üyemiz Hasan Erkul yanımızda yer aldı. Uluslararası temsilciler, farklı birikimlerden , farklı coğrafyalardan gelmiş konuşmacılar ortak bir dil, şiddetten arınmış bir dil yaratmaya çalıştık. Basın toplantımızda "Silahları bırakma çağrısı" paylaşıldı. Uluslararası PEN'den toplantının önemini vurgulayan mesajlar aldık.
Slovenya'nın Bled kentinde yapılan Uluslararası PEN Barış Konferansında Uluslararası Başkan Jennifer Clement yine dikkatleri Diyarbakır’daki toplantıya çekti. Türkiye'yi Bled Barış Konferansına iki üyemiz kendi olanaklarıtyla katılığp birer bildiri verdiler. Nilgün Cerrahoğlu ve Nil Mutluer'ie teşşekkür ederiz.
Düşünce Suçuna Karşı Girişim’in iki yılda bir düzenlediği "Düşünce Özgürlüğü İçin İstanbul Buluşması" gerçekleşti. Uluslararası nitelikteki bu önemli toplantıya,çeşitli sivil toplum kuruluşundan temsilciler katıldı. Uluslararası PEN Başkan Yardımcısı Eugene Schoulgin ile PEN Türkiye'den Zeynep Oral konuşmacı olarak katıldılar. İlk gün Türkiye’deki durum, ikinci günde ise dünyadaki yansımalar tartışıldı.
Çocuk istismarı ile buna yönelik kayıtsızlık kabul edilemez boyutlarda. 23 Nisan bayramı bu konuya dikkat çekmemize vesile oldu. Kamuoyuna açıklama yayınladık.
TÜYAP İzmir Kitap Fuarında “Çocuk Edebiyatı ve Tiyatrosu” konulu panelimizi Tülin Dursun yönetti, Arslan Sayman, Ceren Olpak ve Halil İbrahim Özcan birer konuşma yaptı.
19 Mayıs Bayramını geri plana atıp , 29 Mayıs İstanbul fethini müsamere düzeyinde de olsa "Padişahım çok yaşa!" gösterisine dönüştürme çabası sürerken, Yönetim Kurulumuz Haydar Ergülen'in kaleme aldığı bir duyuru yayınladı.
Eğitim Birliğini yok sayan, Anayasaya ve eşitlik ilkesine aykırı uygulamalar, Meclis'te kabul edilen "Maarif Vakfı Kanunu", gelecek kuşakları laik eğitimden uzaklaştırıp dini eğitimin yaygınlaşması çabaları.... Bunlara tepkimizi gösterdik.
Bu gelişmeleri yakından izleyen yönetim kurulumuzun İstanbul Atatürk Hava Limanındaki İŞİD katliamından sonra yayınladığı açıklamaya, yurt içinden ve dışından sayısız taziye ve dayanışma mesajı geldi.
Özgür Gündem gazetesi ile dayanışmak amacıyla Nöbetçi Yayın Yönetmeni görevini üstlenen gazeteci-yazar Ahmet Nesin, Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) Başkanı ve Evrensel gazetesi yazarı Şebnem Korur Fincancı ve Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü Türkiye Temsilcisi Erol Önderoğlu "Terör örgütü propagandası yapmak" suçlamasıyla tutuklanmışlardı; serbest bırakıldıktan sonra PEN Merkezimize gelerek dayanışmamız için teşekkür ettiler.
Uluslararası PEN İngiliz, Alman, İsveç, ABD PEN merkezlerinin ve çeşitli Uluslararası Gazetecilik Örgütlerinin katılımıyla bir açıklama yayınladı. Açıklamada Ahmet Altan, Yasemin Çongar, Mehmet Baransu,Yıldıray Oğur ve Tuncay Opçin hakkındaki suçlamaların derhal durdurulması istendi.
Rastlantıya bakın ki 15 Temmuz akşamı, darbe girişiminin olduğu, Meclisin bombalandığı, "kardeşin kardeşi vurduğu", insanların katledildiği o felaket akşamında Yönetim Kurulu olarak sohbet için bir aradaydık. 16 Temmuz sabahı kamuoyu açıklaması kaleme aldık: Askerî ya da sivil tüm darbelere karşı olduğumuzu bildiren, laiklik ilkesinin, Anayasaya, tüm yasalara saygının ve kuvvetler ayrılığının önemini vurgulayan, camilerin siyasal amaçlarla kullanılmasını kınayan bildirimiz yayın organlarında yer aldı. İlk göz altılarla birlikte 26 Temmuz’da bir açıklama daha yayınlama gereği duyduk.
Son olarak İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları’ndan uzaklaştırılan tiyatrocular için seferber olduk. Muhalif tüm aydınlara, yazarlara, sanatçılara yönelik "cadı avı"nın durdurulması için, TYS, TOBAV, Sinema Yazarları Derneği (SİYAD) Kültür Sanat Sen , Uluslararası Plastik Sanatçılar Derneği (UPSD), Mimarlar Odası gibi birçok kuruluşla güç birliği yaparak, "Ne Darbe , Ne OHAL" dedik: "Çözüm demokrasi, bağımsız yargı, insan hakları, temel hak ve özgürlüklerin kısıtlanmadığı bir Türkiye’de birlikte yaşamaktır."
Bir başka duyurumuz da nicedir yalnız Türkiye’de 1 Eylül günü, tüm öbür ülkelerde ise 21 Eylül günü kutlanan Dünya Barış Günü ile ilgiliydi. Duyurumuzu Haydar Ergülen kaleme aldı.
PEN Türkiye Yönetim Kurulu olarak 2 Eylül Cuma Bakırköy Kadın ve Çocuk Kapalı Cezaevi önünde Aslı Erdoğan için özgürlük nöbetine katıldık. PEN Yönetim Kurulu adına Tarık Günersel ile bir grup yazar Aslı Erdoğan'ın annesi Mine Aydostlu'yu evinde ziyaret ederek, kendisine üç beyaz gül sundu. Biri Direniş, biri Dayanışma, biri de Daha güzel günler umuduna.
Dünya Yazarlar Birliği PEN’in 82. Kongresi İspanya’nın Galisya Özerk Bölgesi’nde 26 Eylül - 2 Ekim tarihleri arasında yapıldı. Genel Sekreterimiz Tülin Dursun'un katkıları ve çabalarımızla, Zeynep Oral, İkinci Başkan Halil İbrahim Özcan, Genel Sekreterimiz Tülin Dursun, Uluslararası İlişkiler Sekreterimiz Tarık Günersel katıldı. Kongre'de Türkiye Düşünce ve İfade Özgürlüğü açısından mercek altına alınan ülkelerden biriydi. Uluslararası Başkan Yardımcılarından sevgili Hori Takeaki bize en yakın kurumdaşlar arasında olmuştur; kendisine teşekkür ederiz.
Gerek hapsedilen yazarlar gerek Haldun Taner'in kırılan (Kadıköy'deki) büstü için açıklamalar yayınladık.
2016 Dağlarca Şiir Ödülü “Yol Şarkıları kitabı ile Adnan Özer’e ve “Harap” adlı kitabı ile Cenk Gündoğdu’ya verildi.
TÜYAP İstanbul Kitap Fuarı'nda “Genç Hayat ve Edebiyat” adlı paneli 1. Uluslararası Genç Şiir İstanbul Festivali ile birlikte düzenledik; Tarık Günersel’in yönettiği etkinlikte konuşmacılar Claudia Ciccino, Ragnheitheur Harpa, Leifsdoltir, Krystalli Gylniadakis-Marta Markoska, Naseem Daghestany, Marteinn Sindri Jonsson ve Teodora Balabanovic’ti. "Retorik - Siyaset-Şiir" başlıklı panelimiz geniş ilgi gördü; Yöneten Halil İbrahim Özcan, konuşmacılar ise Berkiz Berksoy, Haydar Ergülen, Salih Aydemir, Tarık Günersel, Şeyhmus Diken’di. Ayrıca birçok üyemiz Cumhuriyet Kitap çağrısına uydu, kitaplarını hapisteki Cumhuriyet yazarları ve özellikle Cumhuriyet Kitap'ın editörü Turhan Günay için imzaladılar.
15 Kasım Dünya Hapisteki Yazarlar Günü için gerek yurt içinde gerek yurt dışında çeşitli etkinliklere katıldık. Türkiye'de hapsedilmiş, kiminin iddianamesi bile hazır olmayan, 146 gazeteci ve yazar için sayısız basın toplantısında söz aldık. Cağaloğlu Gazeteciler Cemiyetinde PEN Türkiye, Yayıncılar Birliği, Türkiye Yazarlar Sendikası , Gazeteciler Cemiyeti, Çağdaş Gazeteciler Derneği ve Disk Basın İş ortak basın toplantısı yaptı. Aslı Erdoğan ile Necmiye Alpay'ın Arkadaşları grubununun düzenlediği toplantılar, Silivri Cezaevi ve Bakırköy Cezaevi önündeki nöbetler yer aldığımız etkinlikler arasındaydı.
Frankfurt Kitap Fuarında PEN Türkiye adına Zeynep Oral Türkiye'de düşünce ve ifade özgürlüğü programına katıldı.
15 Kasım Dünya Hapisteki Yazarlar Günü çerçevesinde Katalan PEN Merkezi Başkanımız Zeynep Oral’a "Özgür Ses Ödülü” verdi.
10 Aralık Dünya İnsan Hakları gününde içinde bizim de bulunduğumuz dokuz STK'nın düzenlediği Silivri Cezaevi önündeki "Yazarlar, Gazeteciler Tutuksuz Yargılansın" temalı basın toplantımızı, harekete geçen TOMA ve jandarma engeli yüzünden yarıda kesmek zorunda kaldık. Açıklamalarımızı Silivri'nin deniz kıyısındaki meydanında bitirdik. Bu etkinliği yurt dışından Uluslararası PEN temsilcisi Wolfgang Roth ve IPI (International Press Institute / Uluslararası Basın Enstitüsü) temsilcisi Steven Ellis de katıldı.
2016 biterken 10 Aralık günü terör saldırısı oldu; Yönetim Kurulu olarak tepkimizi "Türkiye bunları hak etmiyor," başlıklı bir açıklamayla kamuoyuna duyurduk.
2017
2017 Ocak ayında OHAL bir kez daha uzatıldı. 10 Ocak "Çalışan Gazeteciler Bayramı"; kutlamak yerine ülkemizde işten atılan dokuz bin gazeteci ve hapisteki 147 gazetecimizle empati kurmaya çalıştık. Uluslararası iletişim örgütleri yeni yılın ilk günlerinde dünyada 328 yazar ve gazetecinin hapiste tutulduğunu, bunların 147'sinin Türkiye'de olduğunu açıkladı.
Ocak ayının son günlerinde Uluslararası PEN Başkanı Jennifer Clement'in de aralarında bulunduğu kalabalık bir yazar ve yayıncı heyeti Ankara ve İstanbul'a geldi. Ülkemizde yaşanmakta olan baskı, haksızlık, akademisyenlerin işlerine son verilmesi, hapisteki yazar ve gazeteciler, ele aldıkları konular arasındaydı. İstanbul'daki toplantılara PEN Türkiye adına 2. Başkan Halil İbrahim Özcan ile üyelerimiz Zülfü Livaneli ve Çiler İlhan katıldı.
Uluslararsı Heyet Ankara'da Kültür Bakanı ve kimi milletvekilleriyle görüştü; İstanbul'da Silivri Cezaevi yollarında manevi şiddete uğradılar. Yazarları hapiste olan gazeteleri ve PEN Türkiye Merkezi’mizi ziyaret ettiler. Yazarlarla buluştular. İzlenimlerini dünyanın dört bir yanındaki PEN kuruluşlarıyla paylaştılar.
Ocak ayında Uluslararası PEN Burhan Sönmez'i Yönetim Kurulu'na aldı. Yazarımızı tebrik ettik, doğal olarak tüm yönetim kurulu toplantılarımıza katılmasını istedik.
Şubat ayında PEN, TYS ve Türkiye Yayıncılar Birliği Evrensel Basım Yayın'la dayanışma toplantısına katıldı, Evrensel Yayınlarının kapatılmasını kınadı. OHAL bahanesiyle yaşanan yasaklara, haksızlıklara dikkat çekildi. Gerek bu toplantıya, gerek Antalya'da Almanya Büyükelçiliğinin düzenlediği "Medya ve İnsan Hakları" konulu toplantıya, PEN Türkiye adına İkinci Başkanımız Halil İbrahim Özcan katıldı.
PEN Zeynep Aliye Öykü Atölyesi 18 Şubat-15 Nisanda toplam 27 saatlik bir programla gerçekleşti.
TÜYAP İzmir Kitap Fuarında Dil Derneği ile bilikte “Türkçe Savunusu“ adlı panelimiz oldu: Yöneten Hidayet Karakuş, konuşmcılar ise Sevgi Özel, Arslan Sayman ve Ceren Olpak’tı. “Adalet ve İfade Özgürlüğü” panelimizi Halil İbrahim Özcan yönetti, Melek Göregenli ile Hayri K. Yetik birer sunum yaptı.
Ağustos 2016’dan bu yana üniversitelerden ihraç edilenlerin sayısı 5 bine yaklaştı. Kürt Şiiri Antolojisi gibi değerli katkıları olan üyemiz Selim Temo haksız dışlanan akademisyenler arasında. PEN Yönetim Kurulu olarak, akademisyen kıyımına ve eğitimdeki kan kaybına karşı açıklama yaptık.
1 Mart'ta Sarıyer Belediyesi Yaşar Kemal'i Anma Etkinliği düzenledi; Zeynep Oral konuşmacılar arasında yer aldı.
10 Mart'ta PEN Duygu Asena Ödülünü İstanbul'da Alman Kültür Evi (Goethe Enstitüsü) Kütüphanesinde gerçekleştirdiğimiz bir törenle Dil Derneği Başkanı Sevgi Özel'e sunduk.
2017 PEN Şiir Ödülü bu yıl Egemen Berköz'ün oldu. Töreni Nâzım Hikmet Vakfı salonunda yaptık.
16 Nisan Referandumundan sonra Uluslararası PEN Yazarlar Birliği açıklama yaptı. Uluslararası Başkan Jennifer Clement Temmuz ayındaki darbe girişiminden bu yana ifade özgürlüğünün daha da kısıtlandığına dikkati çekti.
Avrupa Kitapçılar Federasyonu, Avrupa Yazarlar Konseyi ve Yayıncılar Federasyonu tarafından düzenlenen ve yeni yazarlar keşfetmeyi amaçlayan 2017 Avrupa Birliği Edebiyat Ödülü (European Union Prize for Literature - EUPL) kazanan yazarlardan biri Türkiye'den Sine Ergül oldu. Türkiye seçim sorumluluğu, 2011 ve 2014’te olduğu gibi PEN Türkiye Merkezi’mize önerilmişti. Zeynep Oral, Metin Celal, Suat Karantay, Çiler İlhan ve Tarık Günersel’den oluşan Türkiye jürisi 2015-16 yıllarında yayınlanan öykü kitapları ile romanlar arasından Sine Ergün'ün "Baştankara" adlı öykü kitabını seçti (Can Yayınları.). Hükümet 2016 sonunda Avrupa Kültür -Sanat Projelerinden çekilme kararı aldığı için çalışmamızı 2016 bitmeden tamamlamak zorunda kaldık. Malta Konseyi AB Başkanı’nın ve Avrupa Parlamentosu temsilcilerinin de katıldığı Ödül Töreni 23 Mayıs 2017’de Brüksel'de düzenlendi; Zeynep Oral Türkiye Jürisi Başkanı olarak katıldı.
Ayın Kitapları: *91 yaşında yitirdiğimiz John Berger'in tüm eserlerini seçtik (Metis). *Kerem Altıparmak ile Yaman Akdeniz'in yazdığı ve İletişim Yayınları arasında yer alan "Barış İçin Akademisyenler ." Kitabın alt başlığı "Olağanüstü Zamanlarda Akademiyi Savunmak." *Kadın cinayetleri çoğalıyor. Şirin Tekeli'nin "Feminizmi Düşünmek" adlı kitabı. (İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları) . *Üyemiz Hayri K. Yetik'in Ayrıntı Yayınlarından çıkan "Arkaik Ortadoğu" ve "Romantik Ortadoğu" kitaplarını seçtik. Yaralı bir coğrafyadan, dünden bugüne metinler arası yolculuk... *Sabahattin Ali'nin "Dağlar ve Rüzgâr" (YKY). Yayına Sevengül Sönmez'in hazırladığı kitap , büyük değerimizin 24-27 yaş döneminde yazdığı şiirleri içeriyor.
20-22 Nisan günlerinde Osmaniye'de "Yaşar Kemal Buluşması" gerçekleşti; başkanımız Zeynep Oral katıldı. Yazarın doğduğu köy Hemite ziyaretini de içeren buluşmada açık oturumlar, sergi, konser, okullar arası öykü ve resim yarışmaları yer aldı.
22. TÜYAP İzmir Kitap Fuarı açıldı. 450 yayınevinin katıldığı sekiz günlük bu şölenin Onur Konuğu üyemiz şair Sina Akyol’du. Açılışta Akyol tutuklu bulunan gazeteci ve yazarları, bir an önce aralarında görmeyi dilediğini söyledi.
2017’de kardeş kurum Türkiye Yazarlar Sendikası’nın Olağan Genel Kurulu yapıldı; İkinci Başkanımız Halil İbrahim Özcan PEN adına katılarak konuşma yaptı. Aynı zamanda değerli bir üyemiz olan Mustafa Köz’ün başkanlığındaki yönetime yeni dönemde de başarılar diledik.
PEN Türkiye olarak Türkiye Yayıncılar Birliği ile sıkı işbirliği yaptık. Birliğin Başkanı Metin Celal'e emekleri için teşekkür ettik, yeni başkan Kenan Kocatürk’e başarılar diledik.
Temmuz Ayında gerek Maçka Parkı'ndaki Adalet Nöbetinde, Gerek Ankara'dan İstanbul'a Adalet Yürüyüşünde gerek Yönetim kurulumuz gerek sayısız üyemiz yer aldı. Her iki olayla ilgili olarak dünyadaki tüm PEN Merkezlerini bilgilendirdik.
Ağustos sonunda İsveç’in Malmö kentinde Uygur PEN ile Bağımsız Çin PEN tarafından İsveç PEN ile Uluslarası PEN desteği ile düzenlenen konferansa Zeynep Oral, Halil İbrahim Özcan, Tülin Dursun, Tarık Günersel ve Suat Karantay katıldı.
Ukrayna’da düzenlenen Uluslararası 83. PEN Kongresi’ne Zeynep Oral, Halil İbrahim Özcan ve Tülin Dursun katıldı. Türkiye dünyadaki tüm PEN üyelerinin kaygı ile izlediği ülkeler arasında, ne yazık ki. Yaşama ve ifade özgürlüğü olmak üzere insan hakları ve özgür edebiyat odaklı mücadelemiz saygı ve destekle karşılanıyor.
Bu kongredeki önemli kararlardan PEN'de ilk kez Kadın Hakları Bildirgesi 'nin hazırlanmasıydı. Bu hazırlıkta bizim de katkılarımız oldu. Bu manifesto 2017 Uluslararası PEN Kongresine katılan tüm merkezlerin onayıyla oybirliğiyle kabul edildi.
İzmir’de düzenlenen 14. İnsan Hakları Konferansına PEN Türkiye adına Tarık Günersel katıldı.
Adana’da Yaşar Kemal Vakfı ile Seyhan Belediyesi’nin ortaklaşa düzenlediği “Yaşar Kemal Sanat Günleri” birçok yazar, eleşirmen ve sanatçıyı bir araya getirdi; PEN’den katılım çoktu.
2017 Dağlarca Şiir Ödülü “Küçük Şeyler Mevsimi” kitabı ile Çiğdem Sezer’e ve “Ner’desin?” adlı kitabı ile Turgay Fişekçi’ye verildi.
29 Ekim Cumhuriyet Bayramı birkaç yıl öncesine kadar hayatın olağan bir parçası gibiydi. Laikliğe ve cumhuriyete saldırılar üzerine PEN olarak son yıllarda özel açıklama yapma gereği duyduk ve yaptık...
TÜYAP İstanbul Kitap Fuarı’nda PEN olarak düzenlediğimiz panelin konusu "Edebiyat ve Adalet" idi. Halil İbrahim Özcan'ın yönettiği panelin konuşmacıları milletvekili üyemiz Zeynep Altıok Akatlı, Hasan Erkul ve Tarık Günersel’di. Deutsche Welle yayın kuruluşunun TÜYAP’ta düzenlediği “Dönem Aynası olarak Edebiyat ile Basın” konulu panelde Tarık Günersel konuşmacıydı. Yönetim Kurulu yedek üyelerimizden Şen Çakır fuar günleri boyunca PEN Türkiye Standının tüm sorumluluğunu üstlendi, gönüllü ev sahipliği yaptı.
15 Kasım Hapisteki Yazarlar Günü, beş kuruluş (PEN Türkiye Merkezi, Türkiye Yazarlar Sendikası, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, Türkiye Gazeteciler Sendikası, Türkiye Yayıncılar Birliği) ortak bir basın toplantısı düzenledik. Uluslararası PEN'in bu yıl mercek altına aldığı ve kampanya açtığı hapisteki yazarlar şöyle: Cesario Alejandro Félix Padilla Figueroa (Honduras); Me Nâm (Vietnam); Razan Zaitouneh (Suriye) Zehra Doğan (Türkiye) ve Ramón Esono Ebalé - Ekvatoryal Gine.
Bir Sivil Toplum Kuruluşu olan "Freedom House" (Özgürlük Evi) "İnternette özgürlük: 2017” raporunu yayınladı. Araştırmada 65 ülkede internet üzerindeki yasaklar ve sınırlamalar inceleniyor: "32 ülkede internet özgürlüğü geçen yıla göre kötüye gitti. Ukrayna, Mısır ve Türkiye en büyük gerilemenin yaşandığı ülkeler oldu."
Kasım ayında yine "Adalet Sarayı"nda tutuklu gazeteci ve yazarların çeşitli duruşmalarında yönetim kurulumuz hazır bulundu. Bu duruşmaları Uluslararası PEN ve çeşitli yabancı PEN Merkezlerinin temsilcileri de izledi.
Umutsuzluğa kapılmamanın tek yolu var: Mücadeleye devam etmek. Cumhuriyet Gazetesi yazarları, Hak savunucuları davası, Nazlı Ilıcak, Ahmet ve Mehmet Altan davaları, Yönetim Kurulu ile Hapisteki Yazarlar Komitemizin yakından izlediği davalar arasında oldu.
25 Yıldır Cumhuriyet Gazetesinin Kitap Eki'nin Genel Yayın Yönetmeni, 50 yıllık gazeteci, editör Turhan Günay'a edebiyatımıza yıllardır yaptığı sonsuz katkılar için ve hayata karşı onurlu ve vicdanlı duruşu için PEN Onur Ödülü sunmaya karar verdik.
2017'de son çalışmalarımız komitelerimizi canlandırmak ve yeniden şekillendirip farklı uygulamalara geçebilmek yönündeydi. Barış Komitesi'ne Burhan Sönmez; Kadın Yazarlar Komitesi 'ne Ulviye Alpay başkanı olarak Yasemin Arpa ve Barış Ceylan güç verdiler.
Uluslararası ilişkilerimizin yoğunluğu böyle görece kısa bir raporda yeterince belli olamayabiliyor. Kuruluş sürecinde destek olduğumuz Arnavutluk PEN Merkezi’nin Başkanı Entela Kasi zor zamanlardaki desteğimizden ötürü bize teşekkür etti.
Sevgili ve Sayın PEN Üyeleri, Dostlar,
PEN Yazarlar Derneği'nde bir dönem daha sona eriyor. PEN’e son üç yılda katkıda bulunan tüm üyelere tüm üyeler adına teşekkür ederiz.
Üyemiz Ahmet Şık bir yıldır hapiste. FETÖ’yü yıllar önce yazdıklarıyla deşifre eden bir araştırmacı-gazetecimizin FETÖ suçlaması ile hapiste tutulması trajikomik bir skandaldır. Derhal serbest bırakılmalıdır.
Adaletten nasibini almış, insan hak ve özgürlüklerine saygılı, daha huzurlu, şiddetten, kin ve nefretten, intikam duygularından arınmış, sağlıklı, yaratıcı bir yeni yıl ve dönem diliyoruz. Edebiyatı yüceltmek kadar, demokrasiyi, düşünce ve ifade özgürlüğünü savunmayı ilke edinmiş olan PEN haksızlığa uğrayan tüm yazarlar ve gazetecilerle dayanışmayı sürdürecektir.
Hepinize Sevgi ve Saygıyla, PEN Yazarlar Derneği Yönetim Kurulu Zeynep Oral (Başkan), Halil İbrahim Özcan (İkinci Başkan), Tülin Dursun (Genel Sekreter), Tarık Günersel (Uluslararası İlişkiler Sekreteri), Zeynep Aliye (Sayman), Haydar Ergülen (Üye), Mario Levi (Üye).
PEN Yazarlar Derneği 2015-16-17 Yönetim Kurulu Çalışma Raporu
Sevgili / Sayın PEN Üyeleri,
Son üç yıllık dönemde üyelerimizden Yaşar Kemal, Tahsin Yücel, Gülten Akın, Sennur Sezer, Muzaffer İzgü ve Üstün Akmen “Eserleriyle Yaşayanlar” arasına katıldılar; şükran, saygı ve sevgi ile anıyoruz, okuyoruz.
Geçen Olağan Genel Kurulumuz 17 Ocak 2015 günü İstanbul'da Maya - Cüneyt Türel Sahnesi’nde toplanmıştı. 6 Ocak 2018 Olağan Genel Kurulumuz için bu güzel ve anlamlı yeri yine sağlayan dostumuz Metin Deniz'e tekrar çok teşekkür ederiz.
Aşağıda üç yılın etkinliklerini özetlerken gördük ki edebiyattan çok düşünce ve ifade özgürlüğü sorunlarıyla cebelleşmişiz... Bundan sonraki dönemde bu durumun değişmesini umarak raporumuzu sunuyoruz...
2015
Seçimlerin ardından aynı gün ilk Yönetim Kurulu toplantımızı ve görev dağılımını yaptık: Zeynep Oral-Başkan, Halil İbrahim Özcan– İkinci Başkan, Tülin Dursun – Genel Sekreter, Tarık Günersel –Uluslararası İlişkiler Sekreteri, Zeynep Aliye – Sayman, Mario Levi - Üye, Haydar Ergülen - Üye. Genel Kurul’da desteklenen listemize göre Denetim Kurulu Ahmet Çakmak, Hakan İşcen, Turan Feyizoğlu’dan, disiplin kurulu niteliğindeki Onur Kurulu ise Adnan Özyalçıner, Deniz Kavukçuoğlu, İkna Sarıaslan’dan oluşuyordu. Son üç yıldır PEN Web sitesi editörlüğü görevini gönüllü sürdüren Nihat Ateş bizimle yine omuz omuza çalıştı.
Yedek Yönetim Kurulu üyemiz Şen Çakır iki buçuk yıldır ofisteki emekleriyle derneğimizin temel güçleri arasında yer aldı. Hepsine tüm üyeler adına çok teşekkür ederiz.
Hapisteki Yazarlar Komitesi Başkanı Halil İbrahim Özcan, Kadın Yazarlar Komitesi Başkanı Yeşim Ağaoğlu, Çeviri ve Dil ve Hakları Komitesi Başkanı Suat Karantay, Barış için Yazarlar Komitesi Başkanı ise Işıl Özgentürk oldu.
Başkan Zeynep Oral Genel Kurul ertesi Londra'ya gittiğinde Uluslararası PEN ofisinde bir toplantıda yer aldı. Türkiye'deki düşünce ve ifade özgürlüğü konusunda soruları yanıtladı; ülkedeki son durum hakkında genel bir değerlendirme yapıldı.
2015 PEN Öykü Atölyesi yine Zeynep Aliye başkanlığında 14 Şubat-18 Nisan döneminde düzenlendi. Feridun Andaç, Akgün Akova, Tanju Akleman, Sadık Aslankara, Hikmet Altınkaynak, Haydar Ergülen, Mustafa Balel, Mehmet Zaman Saçlıoğlu, Adnan Binyazar ve Tarık Günersel son yıllarda öykü atölyesine katkıda bulundular.
Ankara'da Türkiye Yayıncılar Birliği ve AB'nin birlikte düzenlediği "Yayınlama Özgürlüğü Çalıştayı"na, PEN adına Ankara temsilcimiz Yaşar Seyman katıldı.
PEN Türkiye her yıl iki ödül veriyor:
7 Mart 'ta PEN Duygu Asena Ödülünü Latife Tekin ve Gümüşlük Akademisine sunduk; ödül töreni Gönül Ülkü- Gazanfer Özcan Tiyatrosu'ndaki (Şişli) yapıldı.
2015 PEN Şiir Ödülünü sunduğumuz Afşar Timuçin için Ödül Töreni 21 Mart Dünya Şiir Günü’nde Ortaköy Afife Jale Tiyatrosu'nda düzenledik.
Ayın Kitabı: Yönetim Kurulu olarak her ay, ülke gündemine uygun bir kitaba dikkat çekmek için "ayın kitabı" uygulamasını başlatmıştık. Yönetim kurulu temsilciler ile komite başkanlarımızdan kitap seçmeme ilkemiz var.
2015'de büyük kaybımız Yaşar Kemal'in aramızdan ayrılması oldu. Türk PEN Kulübü 1950’de Halide Edip Adıvar’ın öncü başkanlığında kurulmuş, Tahsin Yücel başkanken 12 Eylül 1980 darbesi üzerine kapanmıştı. Sekiz yıllık aradan sonra PEN Yazarlar Derneği Yaşar Kemal'in kurucu başkanlığında can buldu. Yaşar Kemal’i uğurladığımız gün ne çok sevildiğine bir kez daha tanık olduk; tüm eserlerini "Ayın Kitabı" ilan ettik. Lütfi Kırdar'da tören hazırlama görevini, Sevgili eşi Ayşe Semiha Baban, Zülfü Livaneli, Nebil Özgentürk'le birlikte başkanımız Zeynep Oral'a verdi.
Yıl boyunca belirlediğimiz ayın kitapları şöyleydi:
*Can Dündar'ın Hamdi Gezmiş'in anılarını, belgeleri içeren "Abim Deniz" (Can)
Emin Karaca'nın "Mistik, romantik, ağır mahkum ve göçmen şair Nazım Hikmet" (Kafekültür)
*Aziz Nesin, Melih Cevdet Anday ve Haldun Taner'in 100. yaşları olduğu için yıl boyunca onların tüm kitaplarını seçtik... Hem Yönetim Kurulu olarak hem de üyelerimizle onların 100 yaş kutlamalarına törenlerine etkinliklerine katıldık. *Nobel Edebiyat Ödüllü Günter Grass 87 yaşında, Uruguaylı yazar Eduardo Galeano 74 yaşında “Eserleriyle Yaşayanlar” arasına katıldı. Bu iki yazarın da tüm kitaplarını seçtik.
*Haziran Kitabı olarak Can Dündar'ın tüm kitapları;.
* Enis Batur ile Yiğit Bener'in "Simültane Cinnet" adlı kitabı (Sel Yayınları)
*Sennur Sezer'in tüm kitapları;
*Dikmen Gürün'ün yazdığı "Tiyatro Benim Hayatım - Yıldız Kenter'in Hayat Hikayesi" (Yapı Kredi Yayınları) ;
* 750. doğum yıldönümünde Dante'yi Türkçeye şiir olarak Rekin Teksoy tarafından çevrilen ve Oğlak Yayınevi'nce yayınlanan “İlahî Komedya” destanını seçerek andık.
Yönetim Kurulumuz en çok mesaiyi yıl boyunca ayırım gözetmeksizin yazar ve gazeteci duruşmalarını izlemeye verdi. Özellikle aynı zamanda Hapisteki Yazarlar Komitesi Başkanımız olan Halil İbrahim Özcan duruşmalarda odaklandı. Uluslararası PEN'le birlikte tüm yazar davalarının takipçisi olduk. Can Dündar ve Çiğdem Toker'in duruşmalarını izledik. Ardından Uluslararası PEN Can Dündar'a destek kampanyası başlattı.
Yenikapı sahil şeridinde 1994 yılında Metin Yurdanur'un yaptığı "Anadolu'yu seyreden Yaşar Kemal" heykeli yok ediliyordu. Türkiye Yazarlar Sendikası Yönetimi ziyarete geldi birlikte "Vandallığa dur" demeye karar verdik. Beş kuruluş (BESAM, Heykeltıraşlar Derneği, Türkiye Yazarlar Sendikası, Türkiye Yayıncılar Birliği ve Uluslararası Plastik Sanatlar Derneği, PEN Yazarlar Derneği,) tüm üyelerimize bir çağrıda bulunduk. 11 Mart 'ta Yenikapı'da buluşup Yaşar Kemal'e yürüdük. Nâzım Hikmet Kültür ve Sanat Vakfı'nın verdiği büyük desteği unutmayacağız. Yaşar Kemal'in heykeli onarıldı, yeni yerine taşınmış olarak çiçekler arasından Anadolu'yu seyrediyor. Heykeltıraş Metin Yurdanur dayanışma için PEN’e teşekkür etti.
PEN olarak Bursa TÜYAP Kitap Fuarında Haldun Taner Paneli düzenledik.
Antalya'daki Yaşar Kemal Konferansına İkinci Başkanımız Halil İbrahim Özcan katıldı.
Nisan ayında TÜYAP İzmir Fuarı vardı. Bu kez dikkatler ve yoğunluk 100 yaşını kutlayan Aziz Nesin üzerineydi.
1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü için kardeş kuruluşlarla işbirliği içinde olmak hepimizi güçlendirmiştir: PEN, Türkiye Yazarlar Sendikası (TYS) ve Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS) bir araya gelip kolları sıvadık. 1 Mayıs günü yine de tüm yasaklara, baskıya, şiddete karşın, önce Beşiktaş'a, sonra Taksim'e çıkmayı başaran İkinci Başkanımız Halil İbrahim Özcan hepimiz adına bir karanfili Atatürk anıtına bıraktı.
Mayıs başında Slovenya'nın Bled kentinde Uluslararası PEN "Barış İçin Yazarlar Komitesi" ile Slovenya PEN'inin ortak düzenlediği üç günlük bir konferans vardı. Bu konferansa ricamız üzerine Ayşe Kulin kendi olanaklarıyla Konferansa katıldı, bildiri sundu. Gezi Olaylarına odaklanan bildirisi toplantının en umutlu bildirisi olarak nitelendirildi. Katılımı için çok teşekkür ederiz.
Uluslararası PEN Yeni Sesler yarışması düzenlendi. Zeynep Aliye, Tülin Dursun, Hikmet Altınkaynak, Yeşim Ağaoğlu ve Tarık Günersel 'den oluşan seçiciler kurulu başvuruları inceledi. Ve Görkem Evci’nin "ÖYKÜ KUYUSU" ile Büşra Özcan’ın "AD" öyküleri seçilip çevrilerek uluslararası jüriye yarışmaya iletildi.
Daha sonra üyemiz olan Kemal Kocatürk’ün hazırlayıp yönettiği ve oynadığı Can adlı oyun Edirne’de yasaklanmasına tepki gösterdik...
Mayısta on gazeteci yazara terör övgüsü suçlaması yapılması; Şair Nihat Behram’a bir yazısı nedeniyle mahkumiyet kararı verilmesi; gazetecilik görevini yerine getiren Cumhuriyet ve Hürriyet gazetelerine baskı ve tehditlerin sürdürülmesi, soruşturmalar açılması birbirini izledi. Dernek olarak bu ve benzeri saldırıları kınadık. Bunlara ilişkin kamuoyuna açıklamalarda bulunduk. RTÜK ile Yüksek Seçim Kurulu’nu Anayasal ilkeleri göz önüne almaya ve göreve çağırdık.
Hemen ardından PEN Türkiye, PEN İngiltere ve Uluslararası PEN üyemiz Can Dündar'ın Erdoğan tarafından tehdit edilerek mahkemeye verilmesini kınadı. Uluslararası PEN , Adalet Bakanlığını bu ve benzer davaların geri çekmeye davet etti.
Mayıs ayının son günlerinde PEN Hapisteki Yazarlar Komitesi'nin Amsterdam'da düzenlediği üç günlük konferansa PEN Türkiye adına Eugene Schoulgin katıldı. Norveç PEN üyesi yazar, bizim de onur üyemiz.
28-31 Mayıs tarihlerinde Eskişehir Tepebaşı Belediyesi tarafından düzenlenen 5. Uluslararası Eskişehir Şiir Buluşması'na PEN Türkiye olarak destek verdik. Direktörlüğünü yönetim kurulu üyemiz Haydar Ergülen’in yaptığı 5. Uluslararası Eskişehir Şiir Buluşması’na ülkemizden ve Danimarka, Fransa, İskoçya, Lüksemburg, Macaristan’dan şairler katıldı. Bu yılki Onur Konuğu şair- çevirmen Eray Canberk'ti.
Esperanto PEN Merkezi'nin kurucularından Giorgio Silfer ile Perla Martinelli Mayıs sonunda İstanbul'daydılar. Tarık Günersel Tarihçi Kitabevi'nde Esperanto dili, tarihi ve edebiyatı üzerine söyleşi yaptı.
İlk TÜYAP Karadeniz Kitap Fuarı 18-24 Mayıs'ta Samsun'da gerçekleşti. Derneğimiz adına Yönetim Kurulu üyemiz Zeynep Aliye gözlemci olarak katıldı.
Mayısta çağrıda bulunduk, yabancı dil (özellikle İngilizce, Fransızca, Almanca, İspanyolca) bilen üyelerimizden PEN Türkiye'yi temsilen kimi toplantılara katılan olabilir mi diye; olumlu yanıt veren Ayşe Kilimci, Cüneyt Ayral, Muhammet Güzel, Setenay Özbek ve Petek Demir'e çok teşekkür ederiz.
Türkiye Yayıncılar Birliği "Düşünce ve İfade Özgürlüğü Ödülleri” törenine katıldık.
4 Ağustos günü PEN Türkiye Yönetim Kurulu adına "PEN Türkiye'den Meclis Göreve Çağrısı: Ülkeyi Yönetenleri Barış Dilini Kullanmaya çağırıyoruz."
başlıklı bir açıklama yayınlayıp, Meclise bir çağrıda bulunduk. Daha önce İŞİD'in üstlendiği 20 Temmuzdaki Suruç Katliamını da aynı gün kınamıştık.
Galler -PEN Merkezi Yönetim Kurulu Üyesi yazar, çevirmen Caroline Stockford; Bangladeş'ten yazar, yönetmen, belgeselci Shahriar Kebir; Slovak Bağımsız Yazarlar Birliği Başkanı Milan Richter merkezimizi ziyaret eden ziyaretçiler arasındaydı.
Merkezimizde sekreter olarak çalışan Songül Erdoğan Temmuz'da ayrıldı. Bu yakıcı yaz aylarında imdadımıza üyemiz şair ve ressam Şen Çakır arkadaşımız yetişti. İki buçuk yıldır kendini PEN’e adayanlar arasında yer alan Şen Çakır dostumuza tüm üyeler adına teşekkürümüz sonsuz. Songül Erdoğan’ın yol açtığı mali zararı Genel Sekreterimiz Tülin Dursun bir kez daha özveri ile davranarak kapattı; Tülin Dursun’a tüm üyeler adına çok teşekkür ederiz.
Ekim başında Ankara’da Barış Mitingine alçakça bir saldırı oldu. Yönetim kurulu olarak tepkimizi kamuoyuna duyurduk.
Kanada’nın Quebec bölgesinde düzenlenen Uluslararası PEN Kongresine Zeynep Oral, Halil İbrahim Özcan ve Tülin Dursun katıldı. 15 Ekim'de PEN Başkanlık seçiminde Almanya, İngiltere ve İtalya PEN Merkezleri başkan Zeynep Oral'ı aday göstermişlerdi. Üç aday arasından Amerikalı- Meksikalı Jennifer Clement ilk kadın Uluslararası Başkan seçildi. Kutladık; olumlu bir güçbirliği ile çalışmaya başladık.
TÜYAP İstanbul Kitap Fuarı’nda "Rüştü Onur ve Döneminden kalan Şiirin Yansımaları" başlıklı panelimiz vardı: Yöneten:Halil İbrahim Özcan. Konuşmacılar: İbrahim Tığ, Oğuz Özdem, Zeynep Aliye... TÜYAP Genel Koordinatörü ve Onur Kurulu üyemiz Deniz Kavukçuoğlu ile ekibine PEN’e yıllardır verdikleri destek için bu vesile ile çok teşekkür ederiz.
Saymanımız Zeynep Aliye’nin yönetimindeki PEN Öykü Atölyesi 5 Aralık 2015 - 6 Şubat 2016 tarihleri arasında gerçekleşti.
Can Dündar ile Erdem Gül gazetecilik yaptıkları, sorumluluklarını yerine getirdikleri için 27 gündür Silivri Hapishanesinde, tecritteydiler; PEN Türkiye de dahil olmak üzere hiç bir kuruluşla görüştürülmelerine izin verilmiyordu. Üç kuruluş, Türkiye Yazarlar Sendikası, Sanatçılar Girişimi ve PEN Türkiye, 30 Aralık Çarşamba günü saat 12:00'de Silivri Cezaevi önünde "Umut Nöbetini" devraldık. Sadece Can ile Erdem için değil, tutuklu tüm gazeteci ve yazarlar için de...
Silivri'den yolladığımız mesaj, Uluslararası PEN aracılığıyla dünyanın her yerinde yankılandı.
Üyemiz Yasemin Arpa’nın girişimi üzerine Beşiktaş Belediyesi’nin desteğiyle düzenlenen ve TYS ile birlikte omur verdiğimiz Dağlarca Şiir Ödülü’nü kazanan Şükrü Erbaş ve Ömer Erdem’e ödülleri 26 Aralık Cumartesi Fulya Sanat Merkezi’ndeki törende sunuldu. Jüri Ataol Behramoğlu, Doğan Hızlan, Enver Ercan, Ertan Mısırlı, Haydar Ergülen, Sennur Sezer ve Tarık Günersel’den oluşuyordu. Şükrü Erbaş “Pervane”, Ömer Erdem ise “Pas” ile ödüle değer görüldü. Dilek Türker Dağlarca’dan şiirler seslendirdi, genç piyanist Utku Asan Chopin ile Fazıl Say’dan eserler yorumladı.
2016
Yardım kuruluşu Oxfam Novible ile Uluslararası PEN'in birlikte verdiği ifade özgürlüğü ödülü üyemiz Can Dündar' a verildi. Lahey'deki törene yazarın eşi Dilek Dündar katıldı.
13 Ocakta Suudi Arabistan'da idama mahkum edilen şair ressam Eşref Fayad için dünya çapında sürdürülen kampanyaya bir açıklamayla katıldık ve PEN Merkezimizde şiir okuyarak , dünyayı saran dayanışma zincirinin bir halkası olduk.
2016 PEN Şiir Ödülü' nün sahibi Güven Turan oldu. 2016 Şiir Bildirisini hazırladı.. Ödül Töreni 21 Mart 2016'da Şişli'de yeni açılan Nazım Hikmet Kültür ve Sanat Evi'nde gerçekleştirildi.
2016 PEN Duygu Asena Ödülü'nü ise 25. yılını kutlayan "Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi"ne sunduk. Ödül Töreni 11 Mart'ta Fransız Kültür Merkezi'nde yapıldı.
Ayrıca o gün Uluslararası PEN'den dostların katılımıyla "Canımı Yakma" adlı kitabımızın tanıtımını yaptık. Norveç PEN Merkezi’nin mali desteği ile Kırmızı Kedi Yayınevi'nden çıkan kitap Türkiye'den 25 kadın yazarın ; kadına yönelik şiddet çerçevesindeki öyküleri, yazıları yer alıyordu. Kitap çok geniş ilgi gördü. . Kırmızı Kedi Genel Yayın Yönetmeni ve üyemiz İlknur Özdemir’e çok teşekkür ederiz."
Halil İbrahim Özcan ve Tarık Günersel Diyarbakır'a giderek Diyarbakır Temsilcimiz Şeyhmus Diken, üyelerimiz Sedat Yurttaş ve Muharrem Erbey ile Kürt PEN Başkanı Şehmus Sefer ile görüştüler. Dönüşte izlenimlerini paylaştılar. Birkaç gün sonra Sivil Toplum Kuruluşunu barındıran yapı, yaşanan çatışmada , büyük zarar görmüş kullanılmaz hale geldi. Kürt PEN'ine dünya PEN'leriyle birlikte dayanışma mesajlarımızı yolladık. Özellikle bu konuyu ve daha birçok konuyu da konuşmak üzere Kültür Bakanı Mahir Ünal'dan randevu istedik. Hiç bir yanıt alamadık.
13 Mart Pazar bir bomba daha patladı, nice canlar yitti gitti, hepimiz tekrar sarsıldık, tepki yayınladık.
TÜYAP Bursa Kitap Fuarı’nda iki etkinliğimiz oldu: 26 Mart Cumartesi
“Anıları Çoğalır Aramızda” konulu panelde Bahri Çokkardeş, İhsan Üren,
Melih Elal, Metin Güven ve Yücel Balku anıldı; Tülin Dursun yönetti, Ceyhun Erim, Fehmi Enginalp, Hilmi Haşal ve Hüsam Kurt birer sunum yaptı.
Aynı gün “Bursa Şiirleri” etkinliğimizi Halil İbrahim Özcan yönetti, Ceyhun Erim, Güney Özkılınç, Halime Yıldız, Hilmi Haşal, Muhsine Arda, Süreyya Akçay, Şaban Akbaba ve Yusuf Yağdıran şiirler paylaştı.
2016'da Ayın Kitabı seçimlerimizden bazıları şöyle:
*Arif Keskiner ile Melih Güneş'in hazırladığı "Nazım'ın Evinde Vera'nın Sofrasında" kitabı (Mitos /Boyut Yayınları)
*Yaşar Kemal üzerine araştırmacı, eleştirmen Feridun Andaç'ın yazdığı "Yaşar Kemal: Bir Ömür Edebiyat" adlı kitap (Eksik Kitap Yayınları)
*Ölümünün 400. Yıldönümünde William Shakespeare'in tüm yapıtlarını seçtik.
*Orhan Bursalı'nın yazdığı "Aziz Sancar ve Nobel'in Öyküsü" (Kırmızı Kedi Yayınları.)
*500. Yıldönümünde Thomas More'un Ütopya’sı (Kaynak)
* Prof. Dr. Halil İnalcık’ın tüm eserleri
*Vedat Türkali’nin tüm eserleri
*Aslı Erdoğan'ın tüm eserleri
*Pınar Kür'ün "Sadık Bey" romanını (Can Yayınları)
*Günışığı Kitaplığı'nın tüm çocuk kitapları
19 Nisan'da İzmir TÜYAP Kitap Fuarında "Çocuk Edebiyatı ve Çocuk Tiyatrosu" başlıklı panelimiz vardı: Konuşmacılar Tülin Dursun, Halil İbrahim Özcan, Ceren Olpak ve Arslan Sayman.
19 Nisan aynı zamanda üyemiz Duygu Asena'nın yaş günüydü. 19 Nisan’da Kadir Has Üniversitesi'nde bütün gün sürecek “Duygu Asena ile Düşünmek” başlıklı etkinliğe katıldık.; Başkanımız Zeynep Oral konuşma yaptı.
2016 Uluslararası PEN Yeni Sesler Ödülü yarışmasına hiç kitabı yayınlanmamış 19-29 yaşındakiler katılabiliyordu.. PEN Türkiye Jüri üyeleri ise Zeynep Aliye, Suat Karantay, Tülin Dursun, Hikmet Altınkaynak ve Tarık Günersel’di. Türkiye Jürimiz iletilen 59 öykü arasından “Kayıp" adlı öyküyü seçti. Yazarı Arif Aktaşlı İTÜ'de Mimarlık öğrenimi görüyor. Öykü T.Günersel trafından İngilizceye çevrildi, Türkçe aslı ile birlikte Uluslararası PEN Jürisine iletildi.
24 -25 Nisan günü Uluslararası PEN, Kürt PEN'i ve PEN -Türkiye Merkezi Diyarbakır'da Mitannia Regency Otel'de uluslararası bir Barış Buluşması gerçekleştirdi. "Barış, Hemen Şimdi" başlıklı toplantıya katılım ve ilgi çok büyüktü. İstanbul'dan konuşmacı olarak Can Dündar ve Fikret İlkiz, derneğimizi temsilen de Zeynep Oral ile Halil İbrahim Özcan katıldı. Yönetim Kurulu yedek üyemiz Hasan Erkul yanımızda yer aldı. Uluslararası temsilciler, farklı birikimlerden , farklı coğrafyalardan gelmiş konuşmacılar ortak bir dil, şiddetten arınmış bir dil yaratmaya çalıştık. Basın toplantımızda "Silahları bırakma çağrısı" paylaşıldı. Uluslararası PEN'den toplantının önemini vurgulayan mesajlar aldık.
Slovenya'nın Bled kentinde yapılan Uluslararası PEN Barış Konferansında Uluslararası Başkan Jennifer Clement yine dikkatleri Diyarbakır’daki toplantıya çekti. Türkiye'yi Bled Barış Konferansına iki üyemiz kendi olanaklarıtyla katılığp birer bildiri verdiler. Nilgün Cerrahoğlu ve Nil Mutluer'ie teşşekkür ederiz.
Düşünce Suçuna Karşı Girişim’in iki yılda bir düzenlediği "Düşünce Özgürlüğü İçin İstanbul Buluşması" gerçekleşti. Uluslararası nitelikteki bu önemli toplantıya,çeşitli sivil toplum kuruluşundan temsilciler katıldı. Uluslararası PEN Başkan Yardımcısı Eugene Schoulgin ile PEN Türkiye'den Zeynep Oral konuşmacı olarak katıldılar. İlk gün Türkiye’deki durum, ikinci günde ise dünyadaki yansımalar tartışıldı.
Çocuk istismarı ile buna yönelik kayıtsızlık kabul edilemez boyutlarda. 23 Nisan bayramı bu konuya dikkat çekmemize vesile oldu. Kamuoyuna açıklama yayınladık.
TÜYAP İzmir Kitap Fuarında “Çocuk Edebiyatı ve Tiyatrosu” konulu panelimizi Tülin Dursun yönetti, Arslan Sayman, Ceren Olpak ve Halil İbrahim Özcan birer konuşma yaptı.
19 Mayıs Bayramını geri plana atıp , 29 Mayıs İstanbul fethini müsamere düzeyinde de olsa "Padişahım çok yaşa!" gösterisine dönüştürme çabası sürerken, Yönetim Kurulumuz Haydar Ergülen'in kaleme aldığı bir duyuru yayınladı.
Eğitim Birliğini yok sayan, Anayasaya ve eşitlik ilkesine aykırı uygulamalar, Meclis'te kabul edilen "Maarif Vakfı Kanunu", gelecek kuşakları laik eğitimden uzaklaştırıp dini eğitimin yaygınlaşması çabaları.... Bunlara tepkimizi gösterdik.
Bu gelişmeleri yakından izleyen yönetim kurulumuzun İstanbul Atatürk Hava Limanındaki İŞİD katliamından sonra yayınladığı açıklamaya, yurt içinden ve dışından sayısız taziye ve dayanışma mesajı geldi.
Özgür Gündem gazetesi ile dayanışmak amacıyla Nöbetçi Yayın Yönetmeni görevini üstlenen gazeteci-yazar Ahmet Nesin, Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) Başkanı ve Evrensel gazetesi yazarı Şebnem Korur Fincancı ve Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü Türkiye Temsilcisi Erol Önderoğlu "Terör örgütü propagandası yapmak" suçlamasıyla tutuklanmışlardı; serbest bırakıldıktan sonra PEN Merkezimize gelerek dayanışmamız için teşekkür ettiler.
Uluslararası PEN İngiliz, Alman, İsveç, ABD PEN merkezlerinin ve çeşitli Uluslararası Gazetecilik Örgütlerinin katılımıyla bir açıklama yayınladı. Açıklamada Ahmet Altan, Yasemin Çongar, Mehmet Baransu,Yıldıray Oğur ve Tuncay Opçin hakkındaki suçlamaların derhal durdurulması istendi.
Rastlantıya bakın ki 15 Temmuz akşamı, darbe girişiminin olduğu, Meclisin bombalandığı, "kardeşin kardeşi vurduğu", insanların katledildiği o felaket akşamında Yönetim Kurulu olarak sohbet için bir aradaydık. 16 Temmuz sabahı kamuoyu açıklaması kaleme aldık: Askerî ya da sivil tüm darbelere karşı olduğumuzu bildiren, laiklik ilkesinin, Anayasaya, tüm yasalara saygının ve kuvvetler ayrılığının önemini vurgulayan, camilerin siyasal amaçlarla kullanılmasını kınayan bildirimiz yayın organlarında yer aldı. İlk göz altılarla birlikte 26 Temmuz’da bir açıklama daha yayınlama gereği duyduk.
Son olarak İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları’ndan uzaklaştırılan tiyatrocular için seferber olduk. Muhalif tüm aydınlara, yazarlara, sanatçılara yönelik "cadı avı"nın durdurulması için, TYS, TOBAV, Sinema Yazarları Derneği (SİYAD) Kültür Sanat Sen , Uluslararası Plastik Sanatçılar Derneği (UPSD), Mimarlar Odası gibi birçok kuruluşla güç birliği yaparak, "Ne Darbe , Ne OHAL" dedik: "Çözüm demokrasi, bağımsız yargı, insan hakları, temel hak ve özgürlüklerin kısıtlanmadığı bir Türkiye’de birlikte yaşamaktır."
Bir başka duyurumuz da nicedir yalnız Türkiye’de 1 Eylül günü, tüm öbür ülkelerde ise 21 Eylül günü kutlanan Dünya Barış Günü ile ilgiliydi. Duyurumuzu Haydar Ergülen kaleme aldı.
PEN Türkiye Yönetim Kurulu olarak 2 Eylül Cuma Bakırköy Kadın ve Çocuk Kapalı Cezaevi önünde Aslı Erdoğan için özgürlük nöbetine katıldık. PEN Yönetim Kurulu adına Tarık Günersel ile bir grup yazar Aslı Erdoğan'ın annesi Mine Aydostlu'yu evinde ziyaret ederek, kendisine üç beyaz gül sundu. Biri Direniş, biri Dayanışma, biri de Daha güzel günler umuduna.
Dünya Yazarlar Birliği PEN’in 82. Kongresi İspanya’nın Galisya Özerk Bölgesi’nde 26 Eylül - 2 Ekim tarihleri arasında yapıldı. Genel Sekreterimiz Tülin Dursun'un katkıları ve çabalarımızla, Zeynep Oral, İkinci Başkan Halil İbrahim Özcan, Genel Sekreterimiz Tülin Dursun, Uluslararası İlişkiler Sekreterimiz Tarık Günersel katıldı. Kongre'de Türkiye Düşünce ve İfade Özgürlüğü açısından mercek altına alınan ülkelerden biriydi. Uluslararası Başkan Yardımcılarından sevgili Hori Takeaki bize en yakın kurumdaşlar arasında olmuştur; kendisine teşekkür ederiz.
Gerek hapsedilen yazarlar gerek Haldun Taner'in kırılan (Kadıköy'deki) büstü için açıklamalar yayınladık.
2016 Dağlarca Şiir Ödülü “Yol Şarkıları kitabı ile Adnan Özer’e ve “Harap” adlı kitabı ile Cenk Gündoğdu’ya verildi.
TÜYAP İstanbul Kitap Fuarı'nda “Genç Hayat ve Edebiyat” adlı paneli 1. Uluslararası Genç Şiir İstanbul Festivali ile birlikte düzenledik; Tarık Günersel’in yönettiği etkinlikte konuşmacılar Claudia Ciccino, Ragnheitheur Harpa, Leifsdoltir, Krystalli Gylniadakis-Marta Markoska, Naseem Daghestany, Marteinn Sindri Jonsson ve Teodora Balabanovic’ti. "Retorik - Siyaset-Şiir" başlıklı panelimiz geniş ilgi gördü;
Yöneten Halil İbrahim Özcan, konuşmacılar ise Berkiz Berksoy, Haydar Ergülen, Salih Aydemir, Tarık Günersel, Şeyhmus Diken’di. Ayrıca birçok üyemiz Cumhuriyet Kitap çağrısına uydu, kitaplarını hapisteki Cumhuriyet yazarları ve özellikle Cumhuriyet Kitap'ın editörü Turhan Günay için imzaladılar.
15 Kasım Dünya Hapisteki Yazarlar Günü için gerek yurt içinde gerek yurt dışında çeşitli etkinliklere katıldık. Türkiye'de hapsedilmiş, kiminin iddianamesi bile hazır olmayan, 146 gazeteci ve yazar için sayısız basın toplantısında söz aldık. Cağaloğlu Gazeteciler Cemiyetinde PEN Türkiye, Yayıncılar Birliği, Türkiye Yazarlar Sendikası , Gazeteciler Cemiyeti, Çağdaş Gazeteciler Derneği ve Disk Basın İş ortak basın toplantısı yaptı. Aslı Erdoğan ile Necmiye Alpay'ın Arkadaşları grubununun düzenlediği toplantılar, Silivri Cezaevi ve Bakırköy Cezaevi önündeki nöbetler yer aldığımız etkinlikler arasındaydı.
Frankfurt Kitap Fuarında PEN Türkiye adına Zeynep Oral Türkiye'de düşünce ve ifade özgürlüğü programına katıldı.
15 Kasım Dünya Hapisteki Yazarlar Günü çerçevesinde Katalan PEN Merkezi Başkanımız Zeynep Oral’a "Özgür Ses Ödülü” verdi.
10 Aralık Dünya İnsan Hakları gününde içinde bizim de bulunduğumuz dokuz STK'nın düzenlediği Silivri Cezaevi önündeki "Yazarlar, Gazeteciler Tutuksuz Yargılansın" temalı basın toplantımızı, harekete geçen TOMA ve jandarma engeli yüzünden yarıda kesmek zorunda kaldık. Açıklamalarımızı Silivri'nin deniz kıyısındaki meydanında bitirdik. Bu etkinliği yurt dışından Uluslararası PEN temsilcisi Wolfgang Roth ve IPI (International Press Institute / Uluslararası Basın Enstitüsü) temsilcisi Steven Ellis de katıldı.
2016 biterken 10 Aralık günü terör saldırısı oldu; Yönetim Kurulu olarak tepkimizi "Türkiye bunları hak etmiyor," başlıklı bir açıklamayla kamuoyuna duyurduk.
2017
2017 Ocak ayında OHAL bir kez daha uzatıldı. 10 Ocak "Çalışan Gazeteciler Bayramı"; kutlamak yerine ülkemizde işten atılan dokuz bin gazeteci ve hapisteki 147 gazetecimizle empati kurmaya çalıştık. Uluslararası iletişim örgütleri yeni yılın ilk günlerinde dünyada 328 yazar ve gazetecinin hapiste tutulduğunu, bunların 147'sinin Türkiye'de olduğunu açıkladı.
Ocak ayının son günlerinde Uluslararası PEN Başkanı Jennifer Clement'in de aralarında bulunduğu kalabalık bir yazar ve yayıncı heyeti Ankara ve İstanbul'a geldi. Ülkemizde yaşanmakta olan baskı, haksızlık, akademisyenlerin işlerine son verilmesi, hapisteki yazar ve gazeteciler, ele aldıkları konular arasındaydı. İstanbul'daki toplantılara PEN Türkiye adına 2. Başkan Halil İbrahim Özcan ile üyelerimiz Zülfü Livaneli ve Çiler İlhan katıldı.
Uluslararsı Heyet Ankara'da Kültür Bakanı ve kimi milletvekilleriyle görüştü; İstanbul'da Silivri Cezaevi yollarında manevi şiddete uğradılar. Yazarları hapiste olan gazeteleri ve PEN Türkiye Merkezi’mizi ziyaret ettiler. Yazarlarla buluştular. İzlenimlerini dünyanın dört bir yanındaki PEN kuruluşlarıyla paylaştılar.
Ocak ayında Uluslararası PEN Burhan Sönmez'i Yönetim Kurulu'na aldı. Yazarımızı tebrik ettik, doğal olarak tüm yönetim kurulu toplantılarımıza katılmasını istedik.
Şubat ayında PEN, TYS ve Türkiye Yayıncılar Birliği Evrensel Basım Yayın'la dayanışma toplantısına katıldı, Evrensel Yayınlarının kapatılmasını kınadı. OHAL bahanesiyle yaşanan yasaklara, haksızlıklara dikkat çekildi. Gerek bu toplantıya, gerek Antalya'da Almanya Büyükelçiliğinin düzenlediği "Medya ve İnsan Hakları" konulu toplantıya, PEN Türkiye adına İkinci Başkanımız Halil İbrahim Özcan katıldı.
PEN Zeynep Aliye Öykü Atölyesi 18 Şubat-15 Nisanda toplam 27 saatlik bir programla gerçekleşti.
TÜYAP İzmir Kitap Fuarında Dil Derneği ile bilikte “Türkçe Savunusu“ adlı panelimiz oldu: Yöneten Hidayet Karakuş, konuşmcılar ise Sevgi Özel, Arslan Sayman ve Ceren Olpak’tı. “Adalet ve İfade Özgürlüğü” panelimizi Halil İbrahim Özcan yönetti, Melek Göregenli ile Hayri K. Yetik birer sunum yaptı.
Ağustos 2016’dan bu yana üniversitelerden ihraç edilenlerin sayısı 5 bine yaklaştı. Kürt Şiiri Antolojisi gibi değerli katkıları olan üyemiz Selim Temo haksız dışlanan akademisyenler arasında. PEN Yönetim Kurulu olarak, akademisyen kıyımına ve eğitimdeki kan kaybına karşı açıklama yaptık.
1 Mart'ta Sarıyer Belediyesi Yaşar Kemal'i Anma Etkinliği düzenledi; Zeynep Oral konuşmacılar arasında yer aldı.
10 Mart'ta PEN Duygu Asena Ödülünü İstanbul'da Alman Kültür Evi (Goethe Enstitüsü) Kütüphanesinde gerçekleştirdiğimiz bir törenle Dil Derneği Başkanı Sevgi Özel'e sunduk.
2017 PEN Şiir Ödülü bu yıl Egemen Berköz'ün oldu. Töreni Nâzım Hikmet Vakfı salonunda yaptık.
16 Nisan Referandumundan sonra Uluslararası PEN Yazarlar Birliği açıklama yaptı. Uluslararası Başkan Jennifer Clement Temmuz ayındaki darbe girişiminden bu yana ifade özgürlüğünün daha da kısıtlandığına dikkati çekti.
Avrupa Kitapçılar Federasyonu, Avrupa Yazarlar Konseyi ve Yayıncılar Federasyonu tarafından düzenlenen ve yeni yazarlar keşfetmeyi amaçlayan 2017 Avrupa Birliği Edebiyat Ödülü (European Union Prize for Literature - EUPL) kazanan yazarlardan biri Türkiye'den Sine Ergül oldu. Türkiye seçim sorumluluğu, 2011 ve 2014’te olduğu gibi PEN Türkiye Merkezi’mize önerilmişti. Zeynep Oral, Metin Celal, Suat Karantay, Çiler İlhan ve Tarık Günersel’den oluşan Türkiye jürisi 2015-16 yıllarında yayınlanan öykü kitapları ile romanlar arasından Sine Ergün'ün "Baştankara" adlı öykü kitabını seçti (Can Yayınları.). Hükümet 2016 sonunda Avrupa Kültür -Sanat Projelerinden çekilme kararı aldığı için çalışmamızı 2016 bitmeden tamamlamak zorunda kaldık. Malta Konseyi AB Başkanı’nın ve Avrupa Parlamentosu temsilcilerinin de katıldığı Ödül Töreni 23 Mayıs 2017’de Brüksel'de düzenlendi; Zeynep Oral Türkiye Jürisi Başkanı olarak katıldı.
Ayın Kitapları:
*91 yaşında yitirdiğimiz John Berger'in tüm eserlerini seçtik (Metis).
*Kerem Altıparmak ile Yaman Akdeniz'in yazdığı ve İletişim Yayınları arasında yer alan "Barış İçin Akademisyenler ." Kitabın alt başlığı "Olağanüstü Zamanlarda Akademiyi Savunmak."
*Kadın cinayetleri çoğalıyor. Şirin Tekeli'nin "Feminizmi Düşünmek" adlı kitabı. (İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları) .
*Üyemiz Hayri K. Yetik'in Ayrıntı Yayınlarından çıkan "Arkaik Ortadoğu" ve "Romantik Ortadoğu" kitaplarını seçtik. Yaralı bir coğrafyadan, dünden bugüne metinler arası yolculuk...
*Sabahattin Ali'nin "Dağlar ve Rüzgâr" (YKY). Yayına Sevengül Sönmez'in hazırladığı kitap , büyük değerimizin 24-27 yaş döneminde yazdığı şiirleri içeriyor.
20-22 Nisan günlerinde Osmaniye'de "Yaşar Kemal Buluşması" gerçekleşti; başkanımız Zeynep Oral katıldı. Yazarın doğduğu köy Hemite ziyaretini de içeren buluşmada açık oturumlar, sergi, konser, okullar arası öykü ve resim yarışmaları yer aldı.
22. TÜYAP İzmir Kitap Fuarı açıldı. 450 yayınevinin katıldığı sekiz günlük bu şölenin Onur Konuğu üyemiz şair Sina Akyol’du. Açılışta Akyol tutuklu bulunan gazeteci ve yazarları, bir an önce aralarında görmeyi dilediğini söyledi.
2017’de kardeş kurum Türkiye Yazarlar Sendikası’nın Olağan Genel Kurulu yapıldı; İkinci Başkanımız Halil İbrahim Özcan PEN adına katılarak konuşma yaptı. Aynı zamanda değerli bir üyemiz olan Mustafa Köz’ün başkanlığındaki yönetime yeni dönemde de başarılar diledik.
PEN Türkiye olarak Türkiye Yayıncılar Birliği ile sıkı işbirliği yaptık. Birliğin Başkanı Metin Celal'e emekleri için teşekkür ettik, yeni başkan Kenan Kocatürk’e başarılar diledik.
Temmuz Ayında gerek Maçka Parkı'ndaki Adalet Nöbetinde, Gerek Ankara'dan İstanbul'a Adalet Yürüyüşünde gerek Yönetim kurulumuz gerek sayısız üyemiz yer aldı. Her iki olayla ilgili olarak dünyadaki tüm PEN Merkezlerini bilgilendirdik.
Ağustos sonunda İsveç’in Malmö kentinde Uygur PEN ile Bağımsız Çin PEN tarafından İsveç PEN ile Uluslarası PEN desteği ile düzenlenen konferansa Zeynep Oral, Halil İbrahim Özcan, Tülin Dursun, Tarık Günersel ve Suat Karantay katıldı.
Ukrayna’da düzenlenen Uluslararası 83. PEN Kongresi’ne Zeynep Oral, Halil İbrahim Özcan ve Tülin Dursun katıldı. Türkiye dünyadaki tüm PEN üyelerinin kaygı ile izlediği ülkeler arasında, ne yazık ki. Yaşama ve ifade özgürlüğü olmak üzere insan hakları ve özgür edebiyat odaklı mücadelemiz saygı ve destekle karşılanıyor.
Bu kongredeki önemli kararlardan PEN'de ilk kez Kadın Hakları Bildirgesi 'nin hazırlanmasıydı. Bu hazırlıkta bizim de katkılarımız oldu. Bu manifesto 2017 Uluslararası PEN Kongresine katılan tüm merkezlerin onayıyla oybirliğiyle kabul edildi.
İzmir’de düzenlenen 14. İnsan Hakları Konferansına PEN Türkiye adına Tarık Günersel katıldı.
Adana’da Yaşar Kemal Vakfı ile Seyhan Belediyesi’nin ortaklaşa düzenlediği “Yaşar Kemal Sanat Günleri” birçok yazar, eleşirmen ve sanatçıyı bir araya getirdi; PEN’den katılım çoktu.
2017 Dağlarca Şiir Ödülü “Küçük Şeyler Mevsimi” kitabı ile Çiğdem Sezer’e ve “Ner’desin?” adlı kitabı ile Turgay Fişekçi’ye verildi.
29 Ekim Cumhuriyet Bayramı birkaç yıl öncesine kadar hayatın olağan bir parçası gibiydi. Laikliğe ve cumhuriyete saldırılar üzerine PEN olarak son yıllarda özel açıklama yapma gereği duyduk ve yaptık...
Frankfurt Kitap Fuarında "Edebiyat Ödülleri" konulu panelde Zeynep Oral konuşmacılar arasındaydı.
TÜYAP İstanbul Kitap Fuarı’nda PEN olarak düzenlediğimiz panelin konusu "Edebiyat ve Adalet" idi. Halil İbrahim Özcan'ın yönettiği panelin konuşmacıları milletvekili üyemiz Zeynep Altıok Akatlı, Hasan Erkul ve Tarık Günersel’di. Deutsche Welle yayın kuruluşunun TÜYAP’ta düzenlediği “Dönem Aynası olarak Edebiyat ile Basın” konulu panelde Tarık Günersel konuşmacıydı. Yönetim Kurulu yedek üyelerimizden Şen Çakır fuar günleri boyunca PEN Türkiye Standının tüm sorumluluğunu üstlendi, gönüllü ev sahipliği yaptı.
15 Kasım Hapisteki Yazarlar Günü, beş kuruluş (PEN Türkiye Merkezi, Türkiye Yazarlar Sendikası, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, Türkiye Gazeteciler Sendikası, Türkiye Yayıncılar Birliği) ortak bir basın toplantısı düzenledik. Uluslararası PEN'in bu yıl mercek altına aldığı ve kampanya açtığı hapisteki yazarlar şöyle: Cesario Alejandro Félix Padilla Figueroa (Honduras); Me Nâm (Vietnam); Razan Zaitouneh (Suriye) Zehra Doğan (Türkiye) ve Ramón Esono Ebalé - Ekvatoryal Gine.
Bir Sivil Toplum Kuruluşu olan "Freedom House" (Özgürlük Evi) "İnternette özgürlük: 2017” raporunu yayınladı. Araştırmada 65 ülkede internet üzerindeki yasaklar ve sınırlamalar inceleniyor: "32 ülkede internet özgürlüğü geçen yıla göre kötüye gitti. Ukrayna, Mısır ve Türkiye en büyük gerilemenin yaşandığı ülkeler oldu."
Kasım ayında yine "Adalet Sarayı"nda tutuklu gazeteci ve yazarların çeşitli duruşmalarında yönetim kurulumuz hazır bulundu. Bu duruşmaları Uluslararası PEN ve çeşitli yabancı PEN Merkezlerinin temsilcileri de izledi.
Umutsuzluğa kapılmamanın tek yolu var: Mücadeleye devam etmek. Cumhuriyet Gazetesi yazarları, Hak savunucuları davası, Nazlı Ilıcak, Ahmet ve Mehmet Altan davaları, Yönetim Kurulu ile Hapisteki Yazarlar Komitemizin yakından izlediği davalar arasında oldu.
25 Yıldır Cumhuriyet Gazetesinin Kitap Eki'nin Genel Yayın Yönetmeni, 50 yıllık gazeteci, editör Turhan Günay'a edebiyatımıza yıllardır yaptığı sonsuz katkılar için ve hayata karşı onurlu ve vicdanlı duruşu için PEN Onur Ödülü sunmaya karar verdik.
2017'de son çalışmalarımız komitelerimizi canlandırmak ve yeniden şekillendirip farklı uygulamalara geçebilmek yönündeydi. Barış Komitesi'ne Burhan Sönmez; Kadın Yazarlar Komitesi 'ne Ulviye Alpay başkanı olarak Yasemin Arpa ve Barış Ceylan güç verdiler.
Uluslararası ilişkilerimizin yoğunluğu böyle görece kısa bir raporda yeterince belli olamayabiliyor. Kuruluş sürecinde destek olduğumuz Arnavutluk PEN Merkezi’nin Başkanı Entela Kasi zor zamanlardaki desteğimizden ötürü bize teşekkür etti.
Sevgili ve Sayın PEN Üyeleri, Dostlar,
PEN Yazarlar Derneği'nde bir dönem daha sona eriyor. PEN’e son üç yılda katkıda bulunan tüm üyelere tüm üyeler adına teşekkür ederiz.
Üyemiz Ahmet Şık bir yıldır hapiste. FETÖ’yü yıllar önce yazdıklarıyla deşifre eden bir araştırmacı-gazetecimizin FETÖ suçlaması ile hapiste tutulması trajikomik bir skandaldır. Derhal serbest bırakılmalıdır.
Adaletten nasibini almış, insan hak ve özgürlüklerine saygılı, daha huzurlu, şiddetten, kin ve nefretten, intikam duygularından arınmış, sağlıklı, yaratıcı bir yeni yıl ve dönem diliyoruz. Edebiyatı yüceltmek kadar, demokrasiyi, düşünce ve ifade özgürlüğünü savunmayı ilke edinmiş olan PEN haksızlığa uğrayan tüm yazarlar ve gazetecilerle dayanışmayı sürdürecektir.
Hepinize Sevgi ve Saygıyla,
PEN Yazarlar Derneği Yönetim Kurulu
Zeynep Oral (Başkan), Halil İbrahim Özcan (İkinci Başkan), Tülin Dursun (Genel Sekreter), Tarık Günersel (Uluslararası İlişkiler Sekreteri), Zeynep Aliye (Sayman),
Haydar Ergülen (Üye), Mario Levi (Üye).