Yahudiler Yollarda

Avusturyalı yazar Joseph Roth (1894–1939), “gazetecilik” yıllarında kaleme alıp ilk defa 1927’de yayımlanan kitabı, Yahudiler Yollarda’nın önsözünde şöyle seslenir: “Bu kitabın beklentisi alkışlar ve övgüler değil!” Zira dönemin Avrupa’sını derinden etkileyen bir “göç” olgusu üzerinedir yazdıkları.

Roth, bu sıradışı kitabında 1. Dünya Savaşı’ndan önceki ve sonraki yıllarda, başta Avrupa ülkeleri olmak üzere, dünyanın çeşitli bölgelerine “göç etmek” zorunda kalan ve gittikleri yerlerde kendi cemaatlerince bile kabul görmeyen Doğulu Yahudilerin yaşadıklarını anlatıyor…

Savaş sonrasının belirsizliğinde ve sonrası bir felakete dönüşecek Weimar döneminin ortasında Yahudilerin Viyana, Berlin, Paris, ABD ve Sovyet Rusya’da yaşadıklarını aktarırken satır aralarında çağdaşı birçok aydının fark edemediği Nazi tehlikesiyle ilgili öngörülerini de dile getiriyor yazar.

Son yıllarda tüm dünya “göçmen” meselesi etrafında dönerken, Roth’un Yahudi göçmenler üzerine söyledikleri bugüne de ışık tutacak tespitler barındırıyor.

İmparatorlar Mezarlığı

Uçarı, kaygısız, rahat ve mutlu bir genç olan Franz Ferdinand, günün birinde imparatorluğu korumak için cepheye gitmek zorunda kalacak ve yaşama bakışı artık eskisi gibi olmayacaktır. Savaş patlamış ve yanında getirdiği bütün kötülükleri insanların üzerine serpmeye başlamıştır: Esirlik, tifo, yoksulluk, ailelerin parçalanması ve ölüm! Joseph Roth, toplumları derinden etkileyen değişimlere neden olan savaşların sıradan insanların yaşamını nasıl acımasız ve geri dönülemez bir biçimde değiştirdiğini, yıkılanın sadece imparatorluklar olmadığını İmparatorlar Mezarlığı’ndaki benzersiz üslubuyla anlatırken okuru savaş üzerine yeniden düşünmeye davet ediyor.